میزان زایایی وند‌های اشتقاقی در زبان کردی سورانی، رویکرد پیکره‌بنیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری زبانشناسی همگانی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران .

2 دانشجوی کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

3 دانشیار گروه زبان انگلیسی و زبان‌‌شناسی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با استفاده از پیکرۀ کردپرس(1) به بررسی زایایی وندها در زبان کردی سورانی پرداخته‌است. در علم صرف، میزان زایایی یک وند را به میزان تعداد کلمات جدیدی بیان کردند که یک وند ساخته‌‌است. بدین ترتیب به بررسی میزان زایایی پسوند به‌صورت پیکره­بنیاد پرداخته‌ایم. در گام نخست فهرستی از پسوندهای زبان کردی مشخص گردید. سپس با استفاده از برنامه‌نویسی خزش وب به زبان پایتون از وب‌سایت شبکۀ خبری کردپرس داده تهیه گردید. معیار سنجش برای زایایی هر یک از این وندها معیار باین مقدار p است. درنهایت مشخص گردید که وندهای «-چی، -دان، -ین، -زن، -یلانە»  از زایاترین وندهای زبان کردی با مقدار زایای بالاتر از ۵۰ درصد بوده‌است. از دیگر موارد بحث شده در حوزۀ صرف تفاوت مفهوم زایایی و میزان اهمیتی است که یک وند دارد. میزان اهمیت یک وند را در تعداد کلماتی می‌دانند که در فهرست واژگانی برای زبان به­کار برده می‌شود و در علم صرف این دو مفهوم از یکدیگر متمایز شناخته می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ارجمندی، امیر. و همکاران. ۱۳۹۲. «زایایی فرایند ترکیب در زبان فارسی»، زبان‌شناخت، ۴(۷): ۱-۱۴.
چمن‌آرا، بهروز. 1399. دستور زبان کردی، سنندج: پژوهشکده کردستان‌شناسی.
رحیمی، محمد، 1399. توصیف ساخت­واژه گویش سورانی زبان کردی. تهران: مؤلف.
شقاقی، ویدا. 1387. مبانی صرف، تهران: سمت.
علوی مقدم، سیدبهنام .1386. «صرف و واژگان: واژه‌سازی و زایایی»، زبان و زبان‌شناسی، ۱(۵): ۱۴۹ -۱۵۷.
کهن‌زاد، پروانه، محمدهادی فلاحی، و یهاره پهلوان‌زاده. 1400. «بررسی پیکره­بنیاد زایایی وندهای اشتقاقی زبان فارسی»، زبان­شناسی و گویش­های ایرانی، 2(23): 219-240.
Baayen R. H. Corpus linguistics in morphology: morphological productivity. Corpus linguistics. An international handbook. edited by Anke Lüdeling, Merja Kyto, Berlin: De Gruyter Mouton; 2009: 900-919.
Bauer L. Morphological productivity. Cambridge: Cambridge University Press; 2004.
Badakhshan E. Kurdish corpus project. International Institute for the Study of Kurdish Societies First Biennial Conference Germany. Frankfurt ; 2017: 16 - 19.
Cowie C. Dalton-Puffer Ch. Diachronic word-formation and studying changes in productivity over time: Theoretical and methodological considerations, In A changing world of words. edited by Javier E. Díaz Vera. New York: Rodopi; 2002. 410-437.
Gaeta L. Ricca D. Productivity in Italian word formation: A variable-corpus approach. Berlin: De Gruyter Mouton; 2006. 57-89.
Haspelmath M. Word-class-changing inflection and morphological theory. In Yearbook of morphology. edited by Geert Booij, Jaap Marle. New York: Springer Dordrecht; 1996. 43-66.
Mendaza R. M. Matching productivity indexes and diachronic evolution: The Old English affixes ful-,-isc,-cund, and-ful. Canadian Journal of Linguistics/Revue canadienne de linguistique. 2015; 60(1): 1-24.
Montero-Fleta B. Suffixes in word-formation processes in scientific English. LSP Journal-Language for special purposes, professional communication,
knowledge management and cognition. 2011; 2(2): 1-11.
Motsch W. On inactivity, productivity and analogy in derivational processes. In The Contribution of Word-Structure-Theories to the Study of Word Formation. Akademie der Wissenschaften der DDR, Zentralinstitut für Sprachwissenschaft, 2018; 1-30.
Schweikhard N. Semantic promiscuity as a factor of productivity in word formation. Computer-Assisted Language Comparison in Practice. 2018: 1:50-65.
Stefanowitsch A. Corpus linguistics: A guide to the methodology, Berlin:
Language Science Press; 2020: 308-352. DOI: 10.5281/zenodo.3735822
Ten H. P. Productivity and Anticipation in Language Processing. SKASE Journal of Theoretical Linguistics. 2020; 17(4):1-17.