اطلس زبانی استان بوشهر و تعیین مرز همگویی واژگانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه زبان‌شناسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

2 دانشیار گروه مترجمی زبان انگلیسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران

3 استادیار گروه زبان‌شناسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، ترسیم اولین اطلس زبانی استان بوشهر است. اطلس زبانی مجموعه‌ای از نقشه‌هاست که برای تعیین محدودیت‌های زبانی روی پهنۀ جغرافیا تدوین می‌شود. داده‌های این پژوهش، براساس پرسشنامة اطلس ملی زبانی ایران (پرمون، 1385) که حاوی 105 واژه و 36 جمله‌است و نیز، مصاحبه با گویشوران حدود 500 روستای استان بوشهر جمع­آوری شده‌است. در ابتدا، مصاحبه­ها براساس حروف آوا‌نگاری بین­المللی (I.P.A.) آوانویسی و تجزیه و تحلیل شد. همچنین سعی گردید واژگانی که بیشترین و کمترین تنوع گویشی را در میان گویش­های استان بوشهر دارند، ترسیم شود. در این پژوهش تنوعات گویشی هر واژه و جمله­ بر روی نقشه‌های استان بوشهر به صورت گرافیکی و با رنگ‌های مختلف قابل مشاهده‌ است. در پایان به بررسی و تحلیل تنوعات گویشی استان بوشهر پرداخته شده و سپس به تبیین و توجیه علمی این اتفاقات زبانی پرداخته شده‌است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ارانسکی، یوسیف، ام. 1386. زبان‌های ایرانی، ترجمۀ علی اشراف صادقی؛ تهران: سخن.
الیاسی، محمود. 1391. «اطلس زبانی منطقۀ حدفاصل شهر تربت جام و شهر مشهد (بر پایۀ اطلس زبانی انگلستان)»، همایش زبان‌ها و گویش‌های کویری ایران، (22): 28 - 46.
پرمون، یدالله. 1385. طرح ملی اطلس زبانی ایران، تهران: پژوهشکدۀ زبان و گویش سازمان میراث فرهنگی.
جهانگیری، نادر. 1365. «لهجه‌شناسی و جغرافی»، مجموعه مقالات سمینار جغرافی (1)، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
حاجیانی، فرخ. 1381. بررسی توصیفی، تطبیقی و ریشه‌شناسی گویش دشتی، رسالۀ دکتری فرهنگ و زبان‌های باستانی، دانشگاه تهران.
حق‌شناس، علی‌محمد. 1370. دستگاه‌های چندگانه مصوت در زبان فارسی، مقالات ادبی، زبان‌شناختی، تهران: نیلوفر.
حق‌شناس، علی­محمد. 1380. آواشناسی (فونیتیک)، تهران: نقش جهان.
رستم‌بیک‌تفرشی، آتوسا. 1395. «اطلس گویشی و اندازه‌گیری فاصله‌های گویشی در استان همدان»، جستارهای زبانی، (1): 59-80.
رستم‌بیک‌تفرشی، آتوسا. 1401. «تحلیل گویش‌سنجی اصطلاحات خویشاوندی در برخی استان‌های فارسی‌زبان ایران»، زبان و زبان‌شناسی، (32): 143-170.

رستم‌بیک‌تفرشی، آتوسا و احمد رمضانی، 1396، «تعیین مرزهای زبانی: از اطلس گویشی تا گویش سنجی»، زبان‌هاو گویش‌های ایرانی (ویژه­نامۀ فرهنگستان)، (8): 162-137.

زارعی، ماشاءالله. 1388. بررسی آواشناختی اطلس گویشهای شهرستان دیر، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه علوم و تحقیقات فارس.
سامارین، ویلیام، ج. 1389. زبان­شناسی عملی: راهنمای بررسی گویش‌ها، ترجمۀ لطیف عطاری، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
سپنتا، ساسان. 1377. آواشناسی فیزیکی زبان فارسی، اصفهان: گلها.
عاملی، اله‌کرم. 1390. اطلس زبانی گویش‌های منطقه سعدآباد و تعیین مرزهمگویی واژگانی، پایان‌نامة کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه علوم و تحقیقات فارس.
عاملی و همکاران. 1401. «مطابقه در گویش بردخونی»، جستارهای زبانی، (مقاله‌های آمادۀ انتشار).
قسمت‌پور، بهروز و همکاران. 1399. «گویش‌سنجی رایانشی تنوعات زبان گونه‌های تالشی در کرانة جنوب باختری دریای خزر»، علم زبان، (12): 155-189.
کامری، برنارد. 1378. اطلس زبان‌ها، ترجمۀ ارسلان گلفام؛ تهران: دانشگاه تهران.
مشکوه‌الدینی، مهدی. 1384. ساخت آوایی زبان، مشهد: دانشگاه فردوسی.
نجفیان، آرزو و همکاران. 1393. «اطلس گویشی و گویش‌سنجی کرانۀ جنوب شرقی دریای مازندران به روش بسامد واکه»، زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان، (11): 79-98.
Blench R. The linguistic geography of Nigeria and its implications for prehistory. Sheffield University on Nigerian Prehistory; 2009.
Brewer W. AE. Mapping Taiwanese. Institute of Linguistics. Academia Sinica. Taiwan; 2008.
Carr Ph. Modern linguistic Phonology. Palgrave publications; 2006.
Chambers J. Trudgil K. Dialectology. Cambridge: Cambridge University Press; 2004.
Johanson L. Discoveries on the Turkic Linguistic Map. Swedish Research institute in Istanbul/ Turkey; 2001.
Kurath H. A Word Geography of the Eastern United States. Ann Arbor: University of Michigan Press; 1949.
Orton, H. Sanderson S. Widdowson J. The Linguistic Atlas of England. 2nd edition. Routledge; 1978.
Seguy J. La dialectometriedansl atlas Linguistique de Gas conge. Revue de Linguistique Romance; 1973: 37,1-24.
Trask R. L. Language and linguistics: The key concepts. 2nd edition. London: Routledge; 2007.