نقش کمیت نماها بر حضور بند موصولی در زبان فارسی گفتاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 دانشیار زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

علاوه‌بر سنگینی سازه و نقش موضوعی هسته در پردازش بند موصولی که در مطالعات پیشین فراوان به آنها پرداخته شده‌است، عوامل دیگری نیز در پردازش بند موصولی تأثیرگذار هستند. در مقالۀ حاضر رخداد کمی­نماها با هستۀ بند موصولی در داده‌های گفتاری بررسی شد. داده‌های پژوهش از مکالمات گفتاری رادیویی و تلویزیونی گردآوری شد و رخداد کمیت‌نماها با بند موصولی براساس رویکرد نمونه‌محور وایشمن (2015) تحلیل شد؛ وی معتقد است که ویژگی‌های اجزای مختلف بند موصولی بر حضور اجزای دیگر تأثیر دارند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که کاربرد بیشتر بند موصولی تحت تأثیر وجود ابهام در کمیت‌نما و هسته، استفاده در ساخت‌های ویژه‌ و عوامل دیگری است. این نتیجه مؤید نظریۀ نحوی نمونه­محور و تأثیر همزمان چند عامل است. نتایج این پژوهش می‌تواند در تبیین میزان ابهام کمیت‌نماها و هم­چنین پردازش بند موصولی کمک کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


احمدی گیوی، ح. و ح. انوری. 1377. دستور زبان فارسی1، تهران: فاطمی.
راسخ مهند، م. 1388. «معرفه و نکره در زبان فارسی». دستور، ویژه­نامۀ نامۀ فرهنگستان. (5): 81 -103.
راسخ مهند، م. و م. علیزاده صحرایی، ر. ایزدی­فر، م. قیاسوند. 1391. «تبیین نقشی خروج بند موصولی در زبان فارسی».پژوهش‌های زبان‌شناسی. 4(1): 21- 40.
صادقی، ع. و ارژنگ، غ. 1357. دستور. تهران: آموزش و پرورش.
طباطبایی، ع. 1395.  فرهنگ توصیفی دستور زبان فارسی. تهران: فرهنگ معاصر.
طبیب­زاده، ا. 1393الف. دستور زبان فارسی براساس نظریۀ گروه­های خودگردان در دستور وابستگی، تهران: مرکز.
طبیب­زاده، ا. 1393ب. «بندهای وابستۀ اسم در زبان فارسی و روابط وابستگی در درون آنها». دستور، ویژه­نامۀ فرهنگستان، (10):  117-145.
عماد افشار، ح. 1372. دستور و ساختمان زبان فارسی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
فرشیدورد، خ. 1388. دستور مختصر امروز بر پایۀ زبان­شناسی جدید. ‌تهران: سخن.
ماهوتیان، ش. 1378. دستور زبان فارسی از دیدگاه رده­شناسی. ترجمۀ م. سمایی. تهران: مرکز.
محمودی، س. 1392. «بررسی نحوی بندهای موصولی و متممی در زبان فارسی»، پایان­نامۀ دکتری، دانشگاه علامه طباطبایی.
مولایی کوهبنانی، ح.؛ ع. علیزاده؛ ش. شریفی. 1397. «نقش ویژگی­های رده­شناختی ساخت موصولی در تعیین سازه­ای فارسی»، زبان­پژوهی، (28): 87 -114.
Aghaei, B. 2006. "Clausal Complementation in Modern Persian". Ph.D Dissertation, University  of Texas at Austin.
Bybee, J. 2010. Language, Usage and Cognition. Cambridge: Cambridge University Press.
Bybee, J. 2013. "Usage-based Theory and Exemplar Representations of   Constructions",  In: Thomas Hoffmann   and   Graeme Trousdale (eds.). TheOxford Handbook of Construction Grammar., London:Oxford University Press.
Carreiras, M., A. J. Dun abeitia, M. Vergara, I. Cruz- Pavia & I. Laka. 2010. "Subject Relative Clauses Are Not Universally Easier to Process: Evidence fromBasque". Cognition. 115. Issue 1. Pp. 79- 92.
Comrie, B. 1981. Language Universals and Linguistic Typology. Chicago: The University of    Chicago Press.
Croft, W. 1983. "Quantifier Scope Ambiguity and Definiteness". Proceedings of the   Ninth  Annual Meeting of the Berkeley Linguist  Society, 25-36.
Goldberg, A.E. 1995. Constructions: A Construction Grammar Approach to Argument   Structure, Chicago: University of Chicago Press.
Goldberg, A. 2006. Constructions at work: The Nature of Generalization in Language. Oxford: University Press.
Haspelmath,  M. 1997. Indefinite Pronouns, Clarendon press Oxford.
Hawkins, J. A. 2004. Efficiency and Complexity in Grammars. Oxford: Oxford University Press.
Israel, M. 1996. "The way constructions grow" i n A.E. Goldberg (ed.) Conceptual Structure, Discourse and Language. Stanford: CSLI,30-217.
Kay, P., and Fillmore, C. J. 1999. "Grammatical constructions and linguistic generalizations: The  What’s X doing Y? construction". Language, 75(1).
Langacker, R.W. 1999. Grammar and Conceptualization. Berlin/New York: Mouton/Walter De  Gruyter.
Lehmann, C. 1986. "On the typology of relative clauses", Linguistics 24 , 663-680.
Peters, S, Westerståhl, D. 2010. "Quantifiers in language and logic",  Linguistics and Philosophy,33,  513–549.
Rahmany, R., H. Marefat & E. Kidd. 2011. "Persian Speaking Children’s  Scquisition of  Relative Clauses". European Journal of Developmental Psychology. 8  (3). Pp. 367–388.
Rasekh-Mahand,  M; Alizadeh-Sahraie, M; and Izadifar,  R.(2016). "corpus-based  analysis of relative clause extraposition in Persian" , Ampersand 3, 21-31.
Tabaian,  H. 1974. "Conjunction, Relativization and Complementation in  Persian."  PhD. dissertation, University of Colorado.
Wasow, T. 2002. Postverbal Behavior. Stanford: CSLI Publications.
Wiechmann Daniel. 2015. Understanding Relative Clauses: A usage-based view on the processing of complex constructions , Berlin: Walter de Gruyter GmbH & Co KG.
Windfuhr, Gernot. 1979. "Persian grammar: History and State of its Study", in  Trends in Linguistics , State of – the Art Report. Vol. 12, Mouton Publishers.