تحلیل نشانگرهای کلامی و سبکی در گفتمان حقوقی دادگاه‌های انقلاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبادان، ایران.

2 دانشیار زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبادان، ایران.

3 دانشیار زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه پیام نور تهران، ایران.

چکیده

هدف این تحقیق بررسی تأثیر عوامل کلامی و سبکی گفتمان حقوقی در انحراف از نشانگرهای کلامی و سبکی در دادگاه‌های انقلاب با رویکرد مک منامین است. داده‌های تحقیق، حاصل 15 جلسه ده­دقیقه‌ای از دادگاه­های انقلاب در ده سال اخیر بود که با روش نمونه‌گیری تصادفی منظم انتخاب گردید. داده‌ها به روش آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شد و بسامد تغییر و انحراف از این نشانگرها با توجه به الگوهای گفتمانی دادگاه به سه دسته از هنجارهای تجویزی، توصیفی و آماری طبقه‌بندی شد. نتایج نشان داد که کاربرد نشانگرها نقشی تعیین­کننده در جایگاه فردی و اجتماعی قاضی و متهم ایفا می‌کند. رعایت نکردن الگوهای گفتمانی توصیفی، تجویزی و آماری در متهمان بیشتر از قضات بود و تفاوت معنی‌داری بین قضات و متهمان در تغییر کلام معیار در هر سه الگوی گفتمانی وجود داشت، ولی در مقایسه با یکدیگر تفاوتی معنی­دار در رعایت کلام معیار و انحراف از نشانگرهای کلامی و سبکی مشاهده نشد. انحراف از هنجارها در دو طرف مشاهدۀ محسوسی نداشت. کاربرد این مطالعه از لحاظ زبان‌شناسی حقوقی به روند مؤثر فرایند دادرسی و تشخیص تأثیرگذاری کلام شرکت­کنندگان در دادرسی کمک می‌کند. نیز یافته‌های این پژوهش در آموزش و تربیت قضات، وکلا و نمایندگان دادستان نیز مفید است.

کلیدواژه‌ها


ایمانی، م. 1391. »جایگاه و نقش پدر و مادر در تربیت فرزند»، مجلۀ پیوند: 369- 371.
حاتمی، ج.، حاتمی، ا. 1391. »فرایندهای یک مفهوم: بررسی تأثیرات احتمالی علم، فناوری و سبک زندگی جدید بر تغییر مفهوم خود(خویشتن)»، رویشروانشناس،(3): 1- 3.
فرکلاف، ن. 1379. تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمۀ گروه مترجمان، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
مدرسی، ی. 1368.  درآمدیبرجامعهشناسیزبان، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
محسنی، م. 1380. جامعه‌شناسی جامعه اطلاعاتی، تهران: نشر دیدار.
محسنی، ح.، رضایی‌نژاد، ه. 1391. «دادگستری و پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات»، مجلۀمطالعاتحقوقی، 4(2): 117-142.
مک لافین، ج. 1389. زنانونظریه‌هایاجتماعیوسیاسی، ترجمۀ ح. مشیرزاده، تهران: شیرازه.
مؤمنی، ن. 1389. «زبان­شناسی قانونی: بررسی شهادت در دادگاه با توجهبهویژگی­های زبانی»، مجلۀ کارآگاه، 2(3) 10: 60 -83.
نوروزی، ن. 1386.  تفهیم اتهام در مقررات کیفری ایران،دانشانتظامی، 9(3): 168-179.                  
یول، ج. 1387. کاربردشناسی زبان، ترجمۀ م. عموزاده مهدیرجی و ه. توانگر، تهران: سمت.
Hargie, O.S., & Dickson, D.2004. "Skilled interpersonal communication: Research theory and practice". New York: Routlege
Hymes, D. 1972."Foundations in ociolinguistics: An ethnographic approach."Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Lara, L.F.1976."El concepto de norma en linguistica." El Colegio de Mexico, Mexico,D.F.
McMenamin, G. 2002. "Forensic linguistics: Advances in forensic stylistics." London: CRC Press.
Stern, H. H. 1983. "Fundamental concepts of language teaching." Oxford: Oxford University Press.