تفاوت های زبانی گونۀ نوشتار ادبی با گونۀ نوشتار معیار برای آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید بهشتی

2 استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

در این پژوهش، با هدف شناخت تفاوت‌های دو گونۀ زبانی معیار و ادبی، ابتدا براساس تحلیل مقابله‌ای کتاب‌های دستور زبان آثار ادبی با کتاب‌های دستور زبان‌ معیار، تفاوت‌های این دو گونه را استخراج‌ و سپس براساس میزان فراگیر بودن آنها در آثار ادبی، تفاوت‌های زبانی کمتر رایج را به شش دسته تقسیم کردیم. سپس براساس نظریه تداخل و همچنین بر مبنای پیروی از اصول علم نحو، تفاوت‌های زبانی رایج‌تر را در سه دسته طبقه‌بندی نمودیم: 1. مؤلفه‌های گونۀ ادبی با ظاهر یکسان نسبت به زبان معیار با کارکرد متفاوت 2. مؤلفه‌های گونۀ ادبی با ظاهر متفاوت نسبت به زبان معیار با کارکرد یکسان 3. حذف یا جا‌به‌جایی ارکان جمله. پس از معرفی، نمونه‌ای ادبی در 12 حوزۀ زبانی نظام آوایی، اسم، صفت، عدد، ضمیر، موصول، فعل، قید، حروف، اصوات، واژه‌سازی و جمله، ارائه دادیم. در پایان معلوم شد که تفاوت‌های زبانی رایج‌تر، برای آموزش به غیرفارسی‌زبانان ضروری‌تر و در عین حال دشوارترند و گروه کمتر رایج‌ اهمیت آموزشی کمتری دارند ولی فراگیری آنها راحت‌تر است.

کلیدواژه‌ها


آتشی، م. 1369. گزینۀ اشعار، تهران: مروارید.
ابوالقاسمی، م. 1381. دستور تاریخی زبان فارسی، تهران: سمت.
اخوان ثالث، م. 1356. در حیاط کوچک پاییز در زندان، تهران: توس.
اخوان ثالث، م. 1363.  آخر شاهنامه، تهران: مروارید.
اخوان ثالث، م. 1368.  از این اوستا، تهران: مروارید.
اعتصامی، پ. 1389. دیوان پروین اعتصامی، براساس طبع ابوالفتح اعتصامی، تهران: جلوه نگار.
افلاکی، ش. 1386. مناقب‌العارفین، تصحیح ف. اقبال، تهران: اقبال.
امین­پور، ق. 1363. تنفس صبح، تهران: حوزۀ هنری.
انوری. 1337. دیوان انوری، به‌اهتمام مدرس رضوی،تهران:بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
انوری، ح و احمدی گیوی، ح. 1382. دستور زبان فارسی2، تهران: فاطمی.
باباچاهی، ع. 1379. عقل عذابم می‌دهد، تهران: همراه.
بلعمی، ا. 1353.  تاریخ بلعمی، تصحیح پروین گنابادی، تهران: زوار.
بهار، م.ت. 1382. دیوان ملک‌الشعرای بهار، تهران: نشر آزادمهر.
بیهقی، ا. 1350. تاریخ بیهقی، به اهتمام ع.ا. فیاض. مشهد: دانشگاه فردوسی.
تاریخ سیستان. 1314. تصحیح م.ت. بهار، تهران: زوار.
 ترجمۀ تفسیر طبری. 1339. تصحیح ح. یغمایی، تهران: دانشگاه تهران.
جلابی هجویری. 1336. کشف المحجوب، براساس نسخۀ ژوکوفسکی، تهران: امیرکبیر.
جمالزاده، م. بی­تا. یکی بود یکی نبود، تهران: کانون معرفت.
حافظ.1370. دیوان حافظ، تصحیح غنی و قزوینی، تهران: جامی.
خاقانی شروانی. 1338. دیوان خاقانی، تصحیح ض. سجادی، تهران: زوار.
خانلری ناتل، پ. 1348. تاریخ زبان فارسی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
خانلری ناتل، پ. 1382. تاریخ زبان فارسی، تهران: فرهنگ نشرنو.
خویی، ا. 1349. زان رهروان دریا، تهران: زر.
خیام نیشابوری. 1334. ترانه‌های خیام، به­کوشش ص. هدایت، تهران: امیرکبیر.
دانشور، س. 1392. سووشون، تهران: خوارزمی.
رودکی.1392. دیوان شعر رودکی، شرح جعفر شعار، تهران: قطره.
سارلی، ن. 1387. زبان فارسی معیار، تهران: هرمس.
سپهری، س. 1358. هشت کتاب، تهران: کتابخانۀ طهوری.
سعدی شیرازی. 1385. کلیات سعدی، تصحیح م.ع. فروغی، تهران: هرمس.
سنایی . 1329. حدیقه­الحقیقه، تصحیح مدرس رضوی، تهران: سپهر.
سنایی . 1341. دیوان سنایی، تصحیح مدرس رضوی، تهران: کتابخانۀ ابن­سینا.
شاملو، ا. 1345. ققنوس در باران، تهران: نیل.
شاملو، ا. 1351. مرثیه‌های خاک، تهران: امیرکبیر.
شاملو، ا. 1353. هوای تازه، تهران: نیل.
شاملو، ا. 1372. آیدا، درخت، خنجر و خاطره، تهران: مروارید.
شفیعی کدکنی، م. 1372. تازیانه‌های سلوک (برگزیده شعرهای سنایی)، تهران: آگاه.
شمیسا، س. 1390. معانی و بیان (1)، تهران: پیام نور.
صفارمقدم، ا. 1391. «گونه‌های گفتاری و نوشتاری در زبان‌های انگلیسی و فارسی». زبان­شناخت، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 3(2): 45- 68.
ضیاءحسینی، م. 1386. گزیدۀ مقاله‌های دکتر ضیاءحسینی، تهران: رهنما.
عطار نیشابوری. 1366. منطق­الطیر، تصحیح محمدجواد مشکور، تهران: الهام.
علی‌پور، م. 1378. ساختار زبان شعر امروز، تهران: فردوس.
عنصرالمعالی. 1345. قابوسنامه، تصحیح غ.ح. یوسفی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
فتوحی، ف. 1398. «تعیین و تبیین شاخصه‌های آثار ادبی برای آموزش به غیرفارسی زبانان». رسالۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید بهشتی.
فرامرزبن خداداد. 1343. سمک عیار، تصحیح پ. خانلری ناتل، تهران: دانشگاه تهران.
فرخزاد، ف. 1370. ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد، تهران: مروارید.
فرخی سیستانی. 1349. دیوان فرخی سیستانی، تصحیح م. دبیرسیاقی، تهران: زوار.
فردوسی. 1966- 1971. شاهنامه فردوسی، 9 جلد. مسکو: نشر دانش.
فرشیدورد، خ. 1348. دستور امروز، شامل پژوهش‌های تازه‌ای در صرف و نحو فارسی معاصر، تهران: طهوری.
قائم مقام فراهانی. 1358. نامه‌های قائم مقام فراهانی، به­اهتمام ج. قائم مقامی، تهران: دانشگاه ملی ایران.
قطران تبریزی. 1333. دیوان قطران تبریزی، تصحیح م. نخجوانی. تبریز: کتاب­فروشی حقیقت.
کشاورز، م. 1372. زبانشناسی مقابله‌ای و تجزیه و تحلیل خطاهای زبانی، تهران: رهنما.
گانیه، ر. 1393. شرایط یادگیری و نظریۀ آموزشی، مترجم: ج. نجفی زند، تهران: رشد.
گرگانی، ف. 1314. ویس و رامین، تصحیح م. مینوی.کتابخانۀ بروخیم.
منوچهری. 1326. دیوان منوچهری، تصحیح م. دبیرسیاقی، تهران: پاکتچی.
منور، م. 1332.  اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، به اهتمام ذ. صفا، تهران: امیرکبیر.
مولوی بلخی. 1336. مثنوی معنوی، براساس چاپ نیکلسون، تهران: امیرکبیر.
مه‌‎کی، و. 1370. تحلیل روش آموزش زبان، ترجمه: ح. مریدی، مشهد: آستان قدس.
میبدی. 1357. کشف الاسرار، تصحیح ع.ا. حکمت، تهران: امیرکبیر.
میردهقان، مهین‌ناز و همکاران. 1395. چارچوب مرجع آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، تهران: خاموش.
میرصادقی، ج. 1368. برگزیدۀ داستان‌های کوتاه، تهران: ماهور.
ناصرخسرو. 1389. دیوان اشعار، مصحح ع. علیزاده، تهران: فردوس.
نصرالله منشی. 1345. کلیله و دمنه، تصحیح م. مینوی، تهران: دانشگاه تهران.
نیشابوری، ع. 1347. قصص قرآن، تصحیح ی. مهدوی، تهران: دانشگاه تهران.
نیشن، پ و مکالیستر، ج. 1395. طراحی برنامۀ آموزشی، ترجمۀ: م. میردهقان و دیگران، تهران: خاموش.
هدایت، ص. 1333. علویه خانم و ولنگاری، تهران: امیرکبیر.
یوشیج، ن. 1392. کلیات اشعار، تهران: سپهر ادب.
Brumfit, Christopher and Carter, Ronald. 2000. Literature and language teaching .Oxford university press.
Mirjalili, Forough. 2012. “The Effect of semantic and thematic clustering of words on Iranians vocabulary learning”. American International Journal of contemporary Research. Vol .2. No.2.
Tinkham, T. 1993. “The effect of semantic clustering on the learning of second language vocabulary.” System.  Vol. 21. 371-380.