نمود تکرار در زبان فارسی؛ نگاهی نو برپایۀ سازوکار دوگان‌سازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

در این مقاله، ابتدا با تعیین دقیق مفهوم نمود تکرار و متمایز ساختن آن از سایر نمودهای موقعیتی و با بررسی دوگان‌ساخت‌های فعلی در زبان فارسی، به فعل‌های دوگان‌ساختۀ نسبتاً جدیدی مانند «قیمه­قیمه کردن»، «میومیو کردن»، «بپربپر کردن» و ... برخوردیم که دقیقاً مفهوم نمود تکرار را به ذهن متبادر می‌سازند. سپس به بررسی مؤلفه‌های نمودی این گونه فعل‌ها پرداختیم و دیدیم اگرچه آنها دارای ساختار داخلی و الگوی درونی متغیرند و ادامه یافتن آنها محتاج صرف انرژی است و از این نظر شبیه نمود فعالیت­اند اما به دلیل داشتن ویژگی‌های غایی و تکراری بودن نمی‌توان آنها را زیرمجموعۀ نمود فعالیت قرار داد. بنابراین با افزودن مؤلفۀ جدید «تکریری/ غیرتکریری» بودن به مجموعه مؤلفه‌های نمودی، نمود تکرار از نمودهای موقعیتی دیگر، نظیر نمود حالت، فعالیت و عادت متمایز شد و با مؤلفه‌های پویا، تداومی، غایی و تکریری بودن مفهوم‌سازی گردید. ارائۀ تعریفی دقیق از نمود تکرار و متمایز ساختن آن از سایر نمودهای موقعیتی، یافتن نمونه‌هایی از فعل‌های دوگان‌ساخته در زبان فارسی که مصداق کامل این نمودند و تعیین مؤلفه‌های آن، از دستاوردهای این مقاله است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Iterative Aspect in Persian: A New Perspective on the Basis of Reduplication

نویسنده [English]

  • Morteza Dastlan
Assistant Professor in General Linguistic, University. of PNU, Theran, Iran.
چکیده [English]

Extended abstract
 
1. Introduction
"Aspects are different ways of viewing the internal temporal constituency of a situation" (Comrie, 1976:3). In this definition, "the internal temporal constituency" refers to stativity, progression, repetition, internal change and telicity of the situation from speaker's perspective. The aspect that is inherent in the semantics of some content words like verbs is called lexical aspect or situation aspect. Iterative aspect is an interesting type of situation aspect that stands for the repetitive occurrence of an action in current situation. In this article, attempts are made to find out if there is any distinctive iterative aspect in Persian, how it is constructed, and what the aspectual features of iterative aspect are.
 
2.Theoretical Framework & Methodology
This is a descriptive-analytical research that has been conducted on the basis of Comrie's (1976) and Bybee, Perkins and Pagliuca's (1994) ideas.
 
3. Results and Discussion
Iterative aspect refers to the successive occurrence of several instances of the given situation; in other words, it denotes a single event that occurs repeatedly in a more or less short period of time. The most frequent method of expressing iterative aspect in various languages is the mechanism of reduplication. By studying verbal reduplicates in Persian, a relatively new type of reduplicated verbs was found that convey the exact meaning of iteration; verbs like "qeime qeime kardan" (slice slice to make: to mince), "miu miu kardan" (mew mew to make: to mew), "bepar bepar kardan" (fly fly to make: to gambol).
    The aspectual features of iterative aspect is another issue that has been taken into consideration. The foregoing verbs that bear the notion of iteration have internal structure, their internal structure is continually changing, and the continuation of the verb requires effort and input of energy. In this respect, iteratives seem to fall in the category of activity aspect; but the other features like being telic and repetitive distinguish iteratives from other situation aspects like state, activity and habitual aspect. It seems that by introducing the new aspectual feature "±Iterative", iterative aspect can be distinguished from the other situational aspects and conceptualized exclusively as: dynamic, durative, telic and iterative.
 
4. Conclusions and suggestions
Referring back to the questions posed in the introductory part, it revealed that iterative aspect which is defined as successive repetition of an event in a current situation has a distinctive structure and is expressed by some full verbal reduplicates in Persian. The aspectual features of the above mentioned verbs that distinguish them from other situation aspects are: dynamic, durative, telic and iterative. 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aspect
  • Iterative aspect
  • Reduplication
  • Verbal reduplicates
  • Farsi
ابوالحسنی چیمه، ز. 1375. «نمود در نظام فعلی زبان فارسی». پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی، تهران: دانشگاه تهران.
جهان‌پناه تهرانی، س. 1363. «فعل‌های لحظه‌ای و تداومی». زبان‌شناسی، 1 (2): 64- 100.  
خانلری ناتل، پ. 1366.  تاریخ زبان فارسی، تهران: نشر نو.
دبیرمقدم، م. و ملکی، س. 1395. «تحلیل صوری و معنایی فرایند تکرار کامل در زبان فارسی»، زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان، دانشگاه فردوسی مشهد، 14(1): 1- 23.
دستلان، م. و دیگران. 1395. «نمود در زبان فارسی؛ نگاهی نو برپایۀ رویکرد شناختی بسط استعاری و مؤلفه‌های نمودی»، جستارهای زبانی، 31 (3): 69- 86.  
رضایتی کیشه­خاله، م. و سلطانی، ب. 1394. «بررسی ساخت‌­واژه‌ای، دستوری و معنایی فرایند تکرار در زبان فارسی». جستارهای ادبی، 48 (2): 81- 112.   
رضایی، و. 1391. «نمود استمراری در زبان فارسی»، فنون ادبی، 6 (1): 79- 92.
شقاقی، و. 1379. «فرایند تکرار در زبان فارسی»، مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس زبان‌شناسی نظری و کاربردی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی: 519-533.  
صفا، پ.1380. «نمود و نقش­های آن در زبان»، مدرس، ویژه‌نامه، 5: 95-114.  
گلفام، ا. 1385. اصول دستور زبان، تهران: سمت.
ماهوتیان، ش. 1378. دستور زبان فارسی از دیدگاه رده­شناسی، ترجمۀ م. سمایی. تهران: مرکز.
مجیدی، م. 1388. «جلوه‌ها و کارکردهای نمود در زبان فارسی»، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، 15: 145-158.   
نغزگوی کهن، م. 1389. «افعال معین و نمایش نمود در زبان فارسی»، ادب‌پژوهی، 14: 93-110.   
وحیدیان کامیار، ت. 1371، «فعل‌های لحظه‌ای، تداومی، لحظه‌ای- تداومی»، زبان‌شناسی، 2(9): 70- 75.   
Bybee, J. R. Perkins, & W. Pagliuca. 1994. The Evolution of Grammar: Tense, Aspect and Modality in the Languages of the World. Chicago: The University of Chicago Press.
Comrie, B. 1976. Aspect. Cambridge: Cambridge University Press.
Evans, V. & M. Green. 2006. Cognitive Linguistics, An Introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Hall, R. 1943. Melanesian Pidgin English: Grammar, texts, vocabulary. Baltimore: The Linguistic Society of America.
Haspelmath, M. 2002. Understanding Morphology. New York: Oxford University Press.
Houser, Michael J. R. Kataoka & M. Toosarvandani. 2006. "Pluractional Reduplication in Northern Paiute". Friends of Uto-Aztecan Languages Confrence, University of Utah.
Karimi Doostan, Gh. 2011. "Separability of light verb constructions in Persian". Studia Linguistica, 65 (1), Pp: 70-95.
Khanjan, A.& B. Alinezhad. 2010. "A morphological doubling approach to full reduplication in Persian". SKY Journal of Linguistics, 23 (2010), Pp: 169-198. 
Khomeijani Farahani, A. 1990. A Syntactic and Semantic Study of the Tense System of Modern Persian. Ph.D. Dissertation. Leeds: University of Leeds.
Rahimian, J. 1995. Clause types and other aspects of clause structure in Persian: A study oriented towards comparison with English. Ph.D. Dissertation. Queensland: The University of Queensland.
Patz, E. 1982. A grammar of the KuKuYalanji language of North Queensland. Ph. D. Dissertation. Canberra: Australian National University.
Peck, J. J. Lin & C. Sun. 2013. "Aspectual Classification of Mandarin Chinese Verbs: A Perspective of Scale Structure". Language and Linguistics, Vol. 14, No. 4, Pp: 663-700.
Taleghani, A. H. 2008. Modality, Aspect and Negation in Persian. John Benjamins Publishing co.
Vendler, Z. 1967. Linguistics in Philosophy. New York: Cornell University Press.
Zanned, L. 2011. Aspect as a scanning device in natural language processing: The case of Arabic. Edited by: Patard, A. & F, Bisard. Cognitive approaches to tense, aspect and epistemic modality, Amsterdam: John Benjamins Publishing co. Pp:181-213.