بررسی نصاب‌های گویشی فارسی در سده‌های اخیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.

2 استادیار گروه زبان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.

چکیده

نصاب‌های زبانی و گویشی به عنوان نمونه‌ای از شعر تعلیمی در سده‌های اخیر با هدف کمک به حراست از واژه‌های زبانی و گویشی تنظیم شده‌اند. از واژه‌نامه‌های گویشی کهن می‌توان به «نصاب جامع‌اللغات» (قرن دهم هجری)، «نصاب صبوحی» و «نصاب طبری» (قرن سیزدهم هجری) اشاره کرد که اغلب این نمونه‌ها بر اساس الگوی «نصاب‌الصبیان» ابونصر فراهی (قرن هفتم هجری) تدوین شده‌اند. در ایران به سبب تنوعات قومی و نژادی با گسترۀ وسیعی از زبان‌ها و گویش‌های محلی مواجه هستیم و از دیرباز یکی از راه‌های مؤثر در حفظ و کمک به رونق آن‌ها بهره‌گیری از زبان شعر به منظور ساده‌سازی فرآیند به خاطرسپاری واژه‌های گویشی بوده است. وزن و قافیه و سادگی مضامین می‌تواند کمک شایانی به حفظ لغات و اصطلاحات گویشی نماید. با وجود این برای بسیاری از زبان‌ها و گویش‌های کشورمان فرهنگ لغت منظومی در قالب «نصاب» در اختیار نداریم. مقالۀ حاضر بر آن است تا ضمن ارائه نمونه‌هایی از اشعار نصاب‌های گویشی موجود به معرفی و ویژگی‌های ساختاری آنها اشاره نماید تا شاید انگیزه‌ای برای احیای این سنت شعری به عنوان یکی از رویکردهای فرهنگ‌نویسی در ایران باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Survey of Persian Dialectal Versified Glossories in Recent Centuries

نویسندگان [English]

  • Soraya Razavi 1
  • Mohammad Amin Nasseh 2
1 M.A student of General Linguistics, Faculty of Humanities, Birjand University, Birjand, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Linguistics, Faculty of Humanities, Birjand University, Birjand, Iran.
چکیده [English]

Dialectal versified dictionaries, as an example of didactic poetry, in recent centuries, are compiled with the aim of helping to protect dialectal words.Among the old dialect dictionaries, we can mention "Nesab-e Jame-al-Laghat" (10th AH), "Nesab-e Sabuhi" and "Nesab-e Tabari" (13th AH), most of these examples are based on the model of "Nesab al-Sabiyan" Abu Nasr Farahi (7th AH) were compiled. In Iran, due to ethnic and racial diversity, we are faced with a wide range of local languages and dialects. Since a long time, one of the effective ways to protect their prosperity in the young generation has been using the language of poetry in order to simplify the process of memorizing dialect words. Despite this, for many languages and dialects of our country, we do not have a systematic dictionary in the form of versified glossory "Nesab". The present article aims to present examples poetic dialect glossories and point out their structural features so that it may be an incentive to revive this poetic tradition as one of the approaches of lexicography in the contemporary period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "؛ versified dictionary"؛ didactic poetry"؛ Iranian dialects"؛
  • "؛ lexicography"