سرنام‌پنداری و ریشه‌شناسی شاعرانه (معرّفی و توصیف دو هنرسازۀ تازه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

چکیده

دربارۀ انواع هنرسازه‌ها در آثار ادبی گوناگون نوشته‌های بسیاری به چاپ رسیده‌است، امّا ازآن‌جاکه هنر و هنرسازه‌ها را نمی‌توان محدود کرد، پژوهشگر ادبی هنوز هم می‌تواند انواع دیگری از این ابزارها را کشف و توصیف کند. نگارندگان در این نوشتار کوشیده‌اند به دو هنرسازه بپردازند که ظاهراً تاکنون توجّه ادب‌پژوهان را به خود جلب نکرده‌اند. این دو ابزار عبارت‌اند از سَرنام‌پنداری و ریشه‌شناسی شاعرانه. در سرنام‌پنداری (تسامحاً سرواژه‌پنداری)، شاعر/ نویسنده می‌کوشد هر یک از واج‌ها یا تک‌نگاره‌های یک واژه‌‌ را واج یا تک‌نگارۀ آغازینِ واژه‌ای دیگر بپندارد و با این کار واژۀ بسیط را سرنام تلقّی کند. در واقع با این حسن تعلیل، به‌صورتی هنری معانی دیگری به معنای اصلی واژه افزوده می‌شود که در ساختمان و ریشۀ آن واژه وجود ندارد. در ریشه‌شناسی شاعرانه (یا هنجارگریزی ریشه‌شناختی)، شاعر/ نویسنده برای واژه ریشه‌ای می‌سازد تا معنای موردنظر خود را بدان واژه تحمیل کند. برخلاف ریشه‌شناسی عامیانه، ریشه‌شناسی شاعرانه کاملاً آگاهانه است. اطّلاعات این مقاله به روش کتابخانه‌ای گردآوری شده و روش تحقیق نگارندگان توصیفی ـ تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Backronym Creation and Poetic Etymology (Introduction and Description of Two New Artistic Devices)

نویسندگان [English]

  • Manouchehr Forouzandeh 1
  • Ali Jahanshahiafshar 2
1 PhD student of Persian language and literature, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Associate Professor of Persian Language and Literature, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran
چکیده [English]

This article tries to describe two artistic devices which have not been paid attention yet. In the first device, i.e. backronym, the poet/ writer considers each phoneme/ grapheme of a simple word as an initial phoneme/ grapheme of another word, so that a simple word is considered as an acronym. This process adds some secondary meanings to the central meaning of the word which do not exist in its root and structure. In the second device, i.e. poetic etymology (or etymological deviation), the poet/ writer forges an etymology to impose one’s desired meaning to the word. In spite of folk etymology, etymological deviation is a conscious and artistic process. The data collection method of this article is library method and the authors' research method is descriptive and analytical. In this research, we deal with two main processes, i. e. backronym creation and poetic etymology, which are defined linguistically and compared to each other as well as being discussed and analyzed using various examples from different texts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • acronym
  • backronym
  • etymology
  • folk etymology