اهمیّت لغات و ترکیبات گویش سیستانی در متون ادب فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زابل، دانشگاه آزاد اسلامی، زابل، ایران

چکیده

برخی از لغات و ترکیبات در متون ادبی به کار رفته که در فرهنگ‌های لغت موجود، ضبط نشده است. در پژوهش حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته، پاره‌ای از این لغات و ترکیبات که هنوز در گویش سیستانی به کار میروند، بازیافت و شناسایی شده است. این لغات و ترکیبات را از نظر ساختاری، به دو بخش میتوان تقسیم بندی کرد. غالب آنها بدون هیچ تفاوتی، در گویش سیستانی و متون ادبی کاربرد دارند. بخش اندکی از آنها تفاوتی جزیی، در اندازة حذف یا اضافه شدن یا تبدیل یک واژه، با یکدیگر دارند. از منظری دیگر، این لغات و ترکیبات، یا اصلاً در فرهنگ ها ضبط نشده‌اند، یا این که دارای چند معنا هستند امّا یکی از معانی آنها که در فرهنگ‌های لغت، متروک مانده، درگویش سیستانی، بکار میرود. این لغات و ترکیبات، از نظر نوع کلمه، به ترتیب بسامد شامل فعل، صفت و اسم می‌شوند. افعال هم غالباً ترکیباتی هستند که معنایی کنایی از آن‌ها استنباط می‌شود. شناسایی و بازیافت چنین لغات و ترکیباتی، افزون بر این که موجب غنی‌تر شدن دایرة واژگانی و معنایی زبان فارسی می‌گردد، در برخی موارد می‌تواند در توضیح و تحلیل دشواری‌های متون ادبی هم گره گشا باشد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Importance of Sistani Dialect Words and Combinations in Persian Literary Texts

نویسنده [English]

  • hossein ettehadi
Assistant Professor of Persian Language and Literature, Zabol Branch, Islamic Azad University, Zabol, Iran
چکیده [English]

Literary texts often feature words and phrases that are absent from standard dictionaries. This descriptive-analytical study examined some of these Sistani dialect terms found in literary works. These vocabulary items could be structurally categorized into two groups. The majority were used identically in both the Sistani dialect and literary contexts. However, a smaller number exhibited minor differences, such as deletions, additions, or substitutions of individual words. From another perspective, these terms were either entirely absent from dictionaries or had multiple definitions with one obsolete dictionary meaning still preserved in the Sistani dialect. In terms of part of speech, these words and phrases were classified primarily as verbs, adjectives, and nouns with verbs frequently appearing as figurative compound words. Identifying and recovering such specialized vocabulary not only enriches the lexical and semantic range of the Persian language, but can also provide key insights for interpreting the nuances and difficulties of literary texts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Persian language
  • Sistani Dialect
  • Literary Texts
  • word
  • Phrase