فرایند تکرار در گویش کردی کلهری براساس نظریة بهینگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه ایلام

2 کارشناس ارشد زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه ایلام

چکیده

از فرایندهای واژه­سازی در گویش کردی کلهری تکرار است که در آن، تمام یا بخشی از واژه تکرار، و واژۀ جدیدی ساخته می­شود که یا معنای جدیدی دارد، یا بر معنای پایه تأکید دارد، و یا شدت آن را نشان می­دهد. در این مقاله فرایند تکرار را در گویش کردی کلهری از دیدگاه نظریۀ بهینگی بررسی کرده‌ایم تا اولاً چگونگی فرایند تکرار در این گویش مشخص شود، ثانیاً در چارچوب گونۀ معیار نظریۀ بهینگی، که به نظریۀ تناظر مشهور شده­است، فرایند تکرار را در این گویش تحلیل کنیم. داده­های این تحقیق با روش میدانی (مصاحبه با گویشوران بومی) و روش اسنادی (فرهنگ­های لغت گویش کردی کلهری) گردآوری شده و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده­است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که هر دو نوع فرایند تکرار کامل و ناقص در گویش کردی کلهری وجود دارد، و با توجه به مرتبه­بندی محدودیت­های جهانی مطرح در نظریۀ بهینگی می­توان انواع فرایند تکرار را در این گویش تحلیل نمود. 

کلیدواژه‌ها


ابوالقاسمی، م. 1388. دستور تاریخی مختصر زبان فارسی. تهران: سمت.
اشمیث، ر. 1383. راهنمای زبان­های ایرانی نو. ترجمۀ ح رضایی باغ­بیدی. تهران: ققنوس.
افراشی، آ. 1393. ساخت زبان فارسی. تهران: سمت.
انوری، ح و ح احمدی گیوی. 1385. دستور زبان فارسی1. تهران: فاطمی.
بی­جن­خان، م. 1389. واج­شناسی نظریۀ بهینگی. تهران: سمت.
جلیلیان، ع. 1385. فرهنگ باشور. تهران: پرسمان.
حیدرپور بیدگلی، ت. 1390. «رویکرد نظریۀ بهینگی به فرایند تکرار با نگاهی بر واژه­های مکرر فارسی». پژوهش­های زبان­شناسی. 3 (1): 45ـ66.
دبیرمقدم، م. 1391. زبان­شناسی نظری. تهران: سمت.
راسخ­مهند، م و م محمدی­راد. 1392. «بررسی صوری و معنایی تکرار در گویش کردی سورانی». زبان­ها و گویش­های ایرانی. (3): 146-133.
رخزادی، ع. 1390. آواشناسی و دستور زبان کردی. سنندج: کردستان.
رضایتی کیشه­خاله، م و ب سلطانی. 1394. «بررسی ساخت­واژه­ای، دستوری و معنایی فرایند تکرار در زبان فارسی». جستارهای ادبی. 48 (189): 112-81.
زاهدی، م. 1386. «مضاعف­سازی (تکرار) در گویش هورامی». زبان­شناسی. 22 (43): 98-93.
شریعت، م. 1375. دستور زبان فارسی. تهران: اساطیر.
شقاقی، و. 1367. فرایند دوگان­سازی. پایان­نامة کارشناسی ارشد، زبان­شناسی همگانی. دانشگاه تهران.
ــــــــــــــــ  1379. «فرایند تکرار در زبان فارسی». مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس زبان‌شناسی نظری و کاربردی. ج1: 519-533.
ـــــــــــــــــ. 1391. مبانی صرف. تهران: سمت.
کریم­پور، ک. 1390. دستور زبان کردی کرمانشاهی. کرمانشاه: شرافت وزیری.
ـــــــــــــــــ 1380. فرهنگ گویش کردی کلهری (کردی- فارسی) خه ور هه لات. کرمانشاه: صبح روشن.
کلباسی، ا. 1391. ساخت اشتقاقی واژه در فارسی امروز. تهران: پژوهشگاه مطالعات­و­تحقیقات فرهنگی.
لازار، ژ. 1384. دستور زبان فارسی معاصر. ترجمۀ م بحرینی. تهران: هرمس.
ماهوتیان ش. 1390. دستور زبان فارسی از دیدگاه رده­شناختی. تهران: مرکز.
مشیری، م. 1379. فرهنگ اتباع. تهران: آگاهان دیده.
مقربی، م. 1372. ترکیب در زبان فارسی. تهران: توس.
نوبهار، م. 1372. دستور کاربردی زبان فارسی. تهران: رهنما.
Aronoff, M. and Fudeman, K.2010.what is Morphology, 2nd edition. Wiley Black Well.
Inkelas, Sharon and Cheryle Zoll. 2005. Reduplication: Doubling in Morphology. Cambridge University press.
Kager, R .2004. Optimality Theory. Cambridge: Cambridge University Press.
Katamba, F and Stonham, J .2006 .Morphology.2nded.New York: Palgrave  Macmillan.
McCarthy, John .2004. Optimality Theory in Phonology. Oxford: Blackwell.
McCarthy, John and Alan Prince. 1993."Prosodic morphology I: constraint interaction and satisfaction", at ttp//roa.rutgers.edu/files/482-120.
McCarthy, John and Alan Prince.2004."The emergence of the unmarked: optimality in prosodic morphology ", in John McCarthy (ed), Optimality Theory in phonology .483-497. Oxford:Blackwell.
McCarthy, John and Alan Prince.1994. "An Overview of prosodic morphology I and II", athttp://roa.rutgers.edu/files/59-000
McCarthy, John and Alan Prince.1995 .Faithfulness and reduplicative identity.at http:// roa.rutgers.edu/files/60-000
Moravcsik, E.A. 1987. Reduplication Construction. Universals human language, vol. 3: word Structure, ed. J. H. Greenberg, standford, pp. 297-334.
Prince, Alan and Paul Smolensky .2004. Optimality Theory: Constraint Interaction in Generative Grammar. Oxford: Blackwell.
Richards, Jack C and Schmidt, Richard .2010. Longmam dictionary of language teaching and applied linguistics. Fourth edition published in Great Britain.
Sapir, Edward. 1921. Language: An Introduction to the study of speech. Newyork: Harcourt, Brace and World.
Spencer, Andrew .1991. Morphological Theory: An Introduction to word structure in Generative Grammer. Oxford: Blackwell..