توصیف دستگاه فعلی گویش کُرْتَه رایج در قلعه‌گنج (کرمان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

قلعه­گنج و رودبارِ جنوب از شهرستان­های جنوبیِ استان کرمان، خاستگاه و گسترۀ رواج گونه­های منطقه­ایِ گویش کُرْتَه، از گروه گویش­های بَشاگَردی و وابسته به خانوادۀ گویش­های ایرانی جنوب غربی هستند. این گویش به لحاظ جغرافیایی در نقطۀ مرزیِ رواج خانوادۀ زبانی خود و محل برخورد آن با گروه گویش­های بلوچیِ مکرانی، از اعضای خانوادۀ زبان­های ایرانی شمال غربی واقع گردیده و علی­القاعده، از حیث مختصات زبان‌شناختی نیز حلقۀ پیوند این دو خانوادۀ زبانی محسوب می­گردد. از منظری هم­زمانی و براساس تحلیل پیکرۀ زبانی مستخرج از گفتار دو زن و سه مردِ 35 تا 78 ساله و کم/ بی­سوادِ کُرْتَه­زبان، پژوهش حاضر می‌کوشد دستگاه فعلیِ گونۀ زبانیِ کُرْتَه رایج در شهرستان قلعه­گنج را توصیف نماید. برای این هدف، مقولات دستوری مرتبط با فعل شامل مقولاتِ واژنحویِ زمان دستوری، نمود، وجه، مطابقه و جهت در این گونۀ زبانی بررسی و توصیف شده­اند. نتایج پژوهش نشان می­دهد دستگاه فعلی این گویش از سازوکارهای واژنحویِ مجزا و متنوعی برای نمایش تمایزات مربوط به مقولات پنج­گانۀ بالا بهره می­گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The verb system of Qal'e-ganji (Kermān) variant of Korta dialect

نویسنده [English]

  • Sepehr Seddiqi-nejād
Ph.D Student in General Linguistics at University of Sistān and Baluchestān
چکیده [English]

Regional variants of Korta Dialect, a member of Bashāgardi dialect group are origionally spoken by people of Qal'e-ganj and Rudbār-e Janub, the two southern townships of Kermān Province and they belong to the south-western Iranian Language Family. Geographically, this dialect is spoken at the borderline of its linguistic family domain and at its contact point with Makrāni Baluchi Dialect Group, a member of north-western Iranian language family. Henceforth, from a linguistic properties viewpoint, it is regarded as the linking loop of these linguistic families, too. Synchronically and based on the analysis of a linguistic corpus extracted from the speech of two women and three men of low-educated/illiterate 35-78 year-old Korta informants, this study attempts to linguistically describe the verbal system of Qal'e-ganji variant of Korta Dialect.
To do so, the grammatical categories relating to finite verbs including the five morpho-syntactic categories of tense, aspect, mood, agreement, and voice have been investigated and described in this linguistic variant. Findings indicated that the verbal system of this dialect utilizes various morpho-syntactic strategies to manifest the distinctions related to those five categories

کلیدواژه‌ها [English]

  • Korta Dialect
  • Inflectional Morphology
  • Verbal System
  • Morpho-syntactic Categories

مراجع

داوری، ش. 1393. «نمود تکمیلی در زبان فارسی». پژوهش­های زبا­­ن­شناسی تطبیقی، (7): 169-191.
درّی، ن، و م. خیراندیش، ز. مُریدی. 1392. «توصیف ساختمان فعل در گویش کوه‌شهری». ادبیات و زبان‌های محلی ایران زمین، (4): 62-88.
سلیمانی، آ. و ف. حق­بین. 1395. «زمان دستوری و نمود در گویش لری بالاگریوه». جستارهای زبانی، (2): 245-262.
مطلّبی، م. 1385. «فعل در گویش رودباری (کرمان)»، مطالعات ایرانی، (9): 191-212.
محمدی­نیا، م. 1373. واژگان گویش کُرْتَه متداول در قلعه­گنج کهنوج همراه با تحلیل واجی، ساخت‌واژه­ای، معنایی و منظورشناختی. پایان‌­نامۀ کارشناسی ارشد زبان­شناسی همگانی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
Ahangar, A. A. 2007. “A description of Verbal Sytem in Sarhaddi Balochi of Granchin”. Orientalia Suecana, (56): 5-24
Anderson, G. D. S. (2006). Auxiliary Verb Constructions, England: Oxford University Press.
Axenov, S. 2006. The Balochi language of Turkmenistan, Sweden: Uppsala University Press.
Bauer, L. 1983. English Word-Formation, Cambridge: Cambridge University Press.
Bhat, D. N. S. 1999. “The Prominence of Tense, Aspect and Mood”. Studies in language Companion series, 49.
Booij, G. 2007. The Grammar of Words, New York: Oxford University Press.
Comrie, B. 1976. Aspect, London: Cambridge University Press.
ــــــــــــــ.1985. Tense, London: Cambridge University Press.
Givon, T. 2001. Syntax: An Introduction. Vol I, Amsterdam/Philadelphia: John
     Benjamins Publishing Company.
Haspelmath, M. & A. D, Sims. 2010. Understanding Morphology, England: Hachette UK Company.
Katamba, F. & S, John. 2006. Morphology, New York: Palgrave Macmillan.
Palmer, F. R. 2001. Mood and Modality, Cambridge: Cambridge University Press.
Payne, T. E. 2006. Exploring Language Structure, Cambridge: Cambridge University Press.
Penner, K. M. 2015. The verbal system of the Dead Sea scrolls, Boston: Brill.
Tallerman, M. 1998. Understanding Syntax, London: Hodder Arnold.
ـــــــــــــــ. 2011. Understanding Syntax, London: Hodder Education.
Trask, R. L. 2007. Language and Linguistics, the Key Concepts, 2nd Ed. London: Routledge.
زبان فارسی و گویش‌های ایرانی
دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 3
پیاپی 3
فروردین 1396
صفحه 93-114

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار