تأثیر تماس زبانی بر ویژگی‌های صرفی و نحوی گویش تاتی رودبار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموختۀ دکتری زبان‌شناسی دانشگاه بوعلی‌سینای همدان

چکیده

تاتی رودبار از گویش­های تاتی است که در بخش­هایی از شهرستان رودبار در استان گیلان تکلم می‌شود. استیلو تاتی رودبار را در گروه تاتیک قرار داده که تمام گویش­های تاتی، تالشی، وفسی، الویری و ویدری را در بر می­گیرد اما آنها را در حال تغییر به زبان گیلکی، از گروه زبان­های کرانۀ جنوبی دریای خزر دانسته­است. در این مقاله با ذکر شواهدی از ویژگی­های صرفی و نحوی تاتی رودبار، تفاوت‌های این گویش با دیگر گویش­های تاتی و علت تغییر کنونی آن به نفع گویش گیلکی  مورد بررسی قرار گرفته است. از میان گونه­های تاتی رودبار، گونة جوبُنی برای تحقیق انتخاب شده‌است. روستای جوبُن در دهستان رستم­آباد جنوبی در بخش مرکزی شهرستان رودبار در استان گیلان قرار دارد. بررسی داده­ها نشان می­دهد که این گونه در صرف و نحو با دیگر گونه­های تاتی متفاوت است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The influence of language contact on the morphological and syntactic characteristics of the Rudbari dialect of Tati

نویسنده [English]

  • Rāhele Izadifar
graduated from Bu-Ali Sinā University, Hamedān, Irān
چکیده [English]

The Rudbari dialect of Tati is among the dialects of Tati which is spoken in some areas in Rudbar (Guilan province). Stilo (1981) grouped the Tati dialect of Rudbar along with all Tati, Taleshi, Vafsi, Alviri and Vidari dialects in one group called Tatic, but he believes that the Rudbari dialect of Tati is transitional to Guilaki which is one of the Caspian languages. The goal of this article was to use some morphological and syntactic characteristics of Rudbari dialect of Tati to show how this dialect is different from other dialects of Tati and how it is transitional to Guilaki. The Juboni version of Rudbari dialect of Tati was chosen for this study. This dialect is nowadays spoken in the Jubon village which is located in the Southern Rostam Abad in the central part of Rudbar district. This study showed that Juboni has different morphological and syntactic characteristics from other dialects of Tati.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tati
  • Rudbari
  • Juboni
  • Guilaki
  • Language Contact
ایزدی­فر، ر. 1391. «عوامل تأثیرگذار بر مطابقت مفعولی در زبان تاتیِ اشتهاردی»، در مجموعه­مقالات نخستین همایش ملی زبان و زبان­شناسی، به کوشش ع. کوپال، ش. مدرس خیابانی و ج. یعثوبی درابی، ج1، تهران: نویسة پارسی: 58-47.
ــــــــــــــ. 1394. بررسی نظام انطباق در گروه زبانی تاتی، پایان­نامة دکتری زبان­شناسی همگانی، دانشگاه بوعلی­سینای همدان. 
پورهادی، م. 1385. زبان گیلکی. رشت: فرهنگ ایلیا.
درزی، ع. و م. دانای طوس. 1383. «ساخت غیرشخصی در گویش گیلکی شهرستان لاهیجان»، گویش­شناسی، (2): 17-36.
راسخ­مهند، م. 1388. «نگاهی رده­شناختی به پی­بست­های ضمیری در زبان تاتی»، پژوهش­های زبان­شناسی، 1 (1): 1-10.
رستمی سماک، م.، ع. درزی، و م. دانای طوس. 1395. «ساخت غیرشخصی در گیلکی شهرستان لنگرود»، جستارهای زبانی، (34): 119-142.
رضایتی کیشه­خاله، م. و ج. سبزعلیپور. 1386. «ساخت ارگتیو در گویش تاتی خلخال»، ادب­پژوهی، (1): 108-89.
رضائی باغ­بیدی، ح. 1380. معرفی زبان­ها و گویش­های ایران. تهران: آثار.
سبزعلیپور، ج. 1389. زبان تاتی (توصیف گویش تاتی رودبار). رشت: فرهنگ ایلیا.
ــــــــــــــ.1392 الف. «شکل­های فروپاشی ساخت ارگتیو در زبان­های تاتی، تالشی و گیلکی». پژوهش­های زبان­شناسی تطبیقی، (5):167-182.
ــــــــــــــ.1392ب. «تمایز جنس مؤنث و مذکر در گویش تاتی خلخال»، زبان­ها و گویش­های ایرانی، (2): 65-89.  
سبزعلیپور، ج. و ر. ایزدی­فر. 1393. «نظام حالت­نمایی در گویش تاتی خلخال»، جستارهای زبانی، (20): 123-103
علیزاده جوبُنی، ع. 1389. فرهنگ گویش تاتی رودبار زیتون، رستم­آباد، رحمت­آباد...، رشت: فرهنگ ایلیا.
کاظم­پور، ر. 1389. توصیف ساخت­های غیرشخصی در گویش تاتی رودبار، پایان­نامة کارشناسی ارشد زبان­شناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
لُکوک، پ. 1383. «گویش­های حاشیة دریای خزر و گویش­های شمال غرب ایران». در راهنمای زبان­های ایرانی، ویراستار ر. اشیمت، ترجمۀ ح. رضایی باغ­بیدی و دیگران، تهران: ققنوس: 515-489.
یارشاطر، ا. 1354. «آذری». دانشنامة ایران و اسلام. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب: 69-61.
Stilo, D. L. 1981. "The Tati Language Group in the Sociolinguistic Context of Northwestern Iran and Transcaucasia". In Iranian Studies, Vol. 14, )3/4(: 137-187.
Thomason, S. G. 2001. Language Contact - An Introduction, Edinburgh University Press.
Windfuhr, G. 1990. "Cases". In Encyclopædia Iranica, Vol V, Fasc. 1, California: Mazda: 25–37.
Yar-Shater, E. 1969a. A Grammar of Southern Tati Dialects. The Hague: Mouton.  
ــــــــــــــ.1969b. "Distinction of the Feminine Gender in Southern Tati". In: Studia classica et orientalia Antonino Pagliaro oblate. III. Roma: 281- 301.
ــــــــــــــ.1970. "The Tati dialects of Tarom". In W.B. Henning Memorial Volume. M. Boyceand I. Gershevitch eds. London: Lund Humphries: 451-467.