بیان مالکیت در تالشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار زبان‌شناسی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان

چکیده

هدف این تحقیق شناسایی انواع ساخت‌های مالکیت در گویش تالشی براساس چارچوب رده‌شناختی آیکنوالد (2013) است. غالباً مواد تالشی مرکزی و جنوبی بررسی شده گرچه گاه به خصوصیات ساخت‌های مالکیت در تالشی شمالی نیز اشاره گردیده‌است. داده‌ها نشان‌دهندۀ استفاده از چهار راهکار هم‌جواری، نشانه‌گذاری مالک، نشانه‌گذاری مملوک، و بالاخره نشانه‌گذاری مالک و مملوک برای رمزگذاری «مالکیت اسمی» است. نکتۀ جالب در تالشی معتبر بودن شمار برای نشانه‌گذاری مالک است؛ حالت‌نمای -i به مالک مفرد و حالت‌نمای -un به مالک جمع متصل می‌گردد. مشخصۀ دیگر این زبان، وجود شش ضمیر ملکی متمایز است که می‌تواند جایگزین مالک یا مالکان در مالکیت اسمی شود. در تالشی، ساخت‌های موجود در «مالکیت محمولی» نیز بسیار متنوع است. به‌طورکلی، در نمایش این نوع مالکیت از ساخت‌ وجودی و ساخت‌ ملکی ربطی استفاده می‌شود. نکتۀ جالب دیگر استفاده از پس‌اضافه/ پی‌بست râ بعد از مالک در بسیاری از این ساخت‌هاست. این نشانه مانند سایر پس‌اضافه‌ها در این گویش موجب اعطای حالت غیرفاعلی به اسم قبلی (مالک) می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The expression of possession in Taleshi

نویسنده [English]

  • Mehrdād Naghzguye Kohan
(PhD), Buali Sinā University
چکیده [English]

This paper aims to provide a typological account of nominal and predicative ‎possession constructions in Taleshi. It follows the typological framework of ‎Aikhenvald (2013), where different attested strategies for the expression of nominal ‎and predicative possession along with their corresponding functions are touched on. As far as nominal possession constructions in ‎Taleshi are concerned, four strategies are used to exhibit the relationship of ‎possessor and possessee in a noun phrase: a. juxtaposition, a possessor ending in a ‎vowel precedes the possessee; b. possessor can be marked by number-sensitive ‎oblique case-markers (i- for singular and –u for plural), or alternatively, replaced by ‎six different possessive pronouns, c. marking the possessee with a pronominal ‎pertensive clitic along with related information on number and person of the possessor; d. ‎both possessor and possessee may be marked. This is done by replacing the ‎possessor with the suppletive pronoun of ǝštan and the attachment of a pronominal ‎pertensive clitic to the possessee. Just like nominal possession, predicative ‎possession in Taleshi is also expressed in different types of constructions, including ‎native existential and copular constructions where the characteristics of the so-‎called H-constructions are evident. In Mâsâli, a borrowed possessive verb of dâšte‎‎ 'to have' is also attested

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nominal Possession
  • Predicative possession
  • Typology
  • Taleshi

مراجع

دولتشاه سمرقندی. 1318/ 1900. تذکره الشعراء. مورخ 892 هجری. به تصحیح ادوارد برون. لیدن: بریل.
رضایتی کیشه‌خاله، م. 1382. «چند نکتة دستوری در گویش تالشی». گویش­شناسی، (1): 41-52.
ـــــــــــــــــ. 1384. «ارگتیو در گویش تالشی». زبانشناسی، (39): 113-126.
ـــــــــــــــــ. 1386. زبان تالشی، توصیف گویش مرکزی، رشت: فرهنگ ایلیا.
رضایی باغ بیدی، ح. 1385. راهنمای زبان پارتی (پهلوی اشکانی). تهران: ققنوس.
ـــــــــــــــــ. 1388. تاریخ زبان­های ایرانی. تهران: مرکز دائره­المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش های ایرانی و اسلامی).
عوفی، س. م­. 1374. جوامع‌ الحکایات‌ و لوامع‌ الروایات‌، به‌ کوشش‌ ج. ­شعار. تهران: علمی‌ و فرهنگی.
کلباسی، ا. 1389. فرهنگ توصیفی گونه‌های زبانی ایران، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
گرگانی، م. ع [تصحیح]. 1313.  تاریخ برامکه. مطبعة مجلس.
لکوک، پ. 1383. «گویش‌های حاشیۀ دریای خزر و گویش‌های شمال غرب ایران. راهنمای زبان‌های ایرانی»، ج2، ویراستة ر. اشمیت. ترجمۀ فارسی زیر نظر ح. رضایی باغ‌بیدی، تهران: ققنوس. 489-515.
نغزگوی­ کهن، م. 1389الف. «چگونگی شناسایی موارد دستوری­شدگی». پژوهش­های زبان و ادبیات تطبیقی، 2(1): 149-165.
ــــــــــــــــ. 1389ب. «از واژه‌بست تا وندِ تصریفی، بررسی تحول تاریخی بعضی واژه­بست‌های فارسی جدید». دستور، (6): 77-99.
ـــــــــــــــــ. 1392. «نقش پس‌اضافه‌ها در اعطای حالت، مطالعۀ موردی در گویش تالشی». زبان‌ها و گویش‌های ایرانی، (3): 111-132.
Aikhenvald, A. Y. 2013. Possession and ownership: a cross-linguistic perspective. In: A. Y. Aikhenvald and R. M. W. Dixon (eds.). Possession and Ownership: a crosslinguistic typology: 1-64. Oxford: Oxford University Press.
Ameka, F. 1996. Body parts in Ewe. In: H Chappell & W. McGregor (eds). The grammar of inalienability: a typological perspective on body part terms and the part-whole relation: 783–840. Berlin: Mouton de Gruyter.
 Asatrian, G. & Borjian, H. 2005. Talish and the Talashis (State of Research). Iran and the Caucasus, 9 (1): 43–72.
Broadbent, S. M. 1964. The Southern Sierra Miwok Language. University of California Publications in Linguistics 38. Berkeley: University of California Press.
Christensen, A. 1921. Les dialectes dʼAwromān et de Pāwä. Copenhagen: Bianco Lunos Bogtrykkeri.
Clifton, J. M. 2009. Do the Talysh and Tat Languages Have a Future in Azerbaijan? Work Papers of the Summer Institute of Linguistics, University of North Dakota Session 50.http://www.und.edu/dept/linguistics/wp/2009Clifton.pdf
Dixon, R. M. W. 2010. Basic linguistic theory. Vol. 2, Grammatical topics. Oxford: Oxford University Press.
Haiman, J. 1983. Iconic and economic motivation. Language, (59): 781-819.
ــــــــــــــ . 1985. Natural syntax. Cambridge: Cambridge University Press.
Heine, B. 1997. Possession: Cognitive sources, forces and grammaticalization. Cambridge: Cambridge University Press.
Heine, B. & Kuteva,T. 2002. On the evolution of grammatical forms. In: Alison Wray (ed). The transition to language: 376-398. Oxford: Oxford University Press.
 Hopper, P. J. 1991. On some principles of grammaticization. In E. C. Traugott & B. Heine (eds.). Approaches to grammaticalization. vol. I: 17-35. Amsterdam/ Philadelphia: John Benjamins.
Hopper P. J. & Traugott, E. C. 2003. Grammaticalization, Cambridge: Cambridge University Press.
 Isachenko, A. V. 1974. ‘On “have” and “be” languages’, of The Slavic forum. M. S. Flier (ed.). Essays in linguistics and literature: 43–77. The Hague: Mouton.
Langacker, R. W. 2009. Investigations in Cognitive Grammar. Berlin and New York: Mouton de Gruyter.
Miller, B.V. 1953. Talyšskij jazyk. Moskva: Izd. AN SSSR.
Nichols, J. & Bickel, B. 2005. Locus of marking in possessive noun phrases. In: M. Haspelmath, M. S. Dryer, D. Gil & B. Comrie (eds.). The world atlas of language structures: 102-105. Oxford & New York: Oxford Unviersity Press.
Osborne, C. R. 1974. The Tiwi Language. Australian Aboriginal Studies 55. Pacific Linguistics, Series 21. Canberra: Australian Institute of Aboriginal Studies.
Paul, D. 2011. A comparative dialectal description of Iranian Taleshi. Ph.D dissertation. University of Manchester.
Schulze, W. 2000. Palangi ahvolot: The morphosyntax of a Northern Talysh oral account. Lincom Europa.
Stassen, L. 2009. Predicative Possession. New York: Oxford University Press.
Stilo, D. 1981. The Tati Group in the Sociolinguistic Context of Northwestern Iran. Iranian Studies, Vol. 14, (3/4): 137-187.
ــــــــــــــ  . 2009. Case in Iranian, from production and loss to innovation and renewal. In: Andrej Machchukov and Andrew Spencer (eds). The Oxford handbook of case: 700-715. Oxford: Oxford University Press.
ــــــــــــــ  . 2012. Gīlān x. Languages. In: Encyclopædia Iranica. Vol. X, Fasc. (6): 660-668. Online edition, 2012, available at http://www.iranicaonline. org/articles/gilan-x.
ــــــــــــــ  . 2015. The Polygenetic Origins of the Northern Talyshi Language. In: Uwe Bläsing, V. Arakelova & M. Weinreich (eds.). Studies on Iran and the Caucasus in honour of Garnik Asatrian: 411-453. Leiden and Boston: Brill.
Windfuhr, G. & Perry J. R. 2009. Persian and Tajik. In: The Iranian languages. G. Windfuhr (ed.). London and New York: Routledge: 416-544.
زبان فارسی و گویش‌های ایرانی
دوره 1، شماره 2 - شماره پیاپی 2
پیاپی 2
مهر 1395
صفحه 117-136

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار