فعل در گویش کلاسوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه تبریز

چکیده

دستگاه فعل در گویش کلاسوری مختصات و ویژگی­هایی دارد که آن را در تقابل با زبان فارسی و دیگر گویش­های جنوب غربی ایران قرار می­دهد. حتی در مواردی آن را از برخی از گویش­های هم‌خانوادۀ خود، نظیر هرزنی، تالشی، تاکستانی، چالی، اشتهاردی، سگزاری، خیارجی و ... که گروه زبان­های شمال غربی ایران را تشکیل می­دهند و احتمالاً جملگی از آذری باستان منشعب شده­اند، متمایز می­کند. برخی از این ویژگی­ها که در بررسی­های زبانی اهمیتی خاص دارند عبارت­اند از: زوال تدریجی مادۀ مضارع و بنای اغلب صیغه­های مشتق از آن از مادۀ ماضی؛ ساخت مضارع اخباری و ماضی استمراری از مصدر؛ همسانی کامل صیغه­های ماضی مطلق و ماضی نقلی لازم و تمایز این دو فعل از جایگاه تکیه؛ کاربرد صفت فاعلی به عنوان مادۀ آینده و دیگر مختصات و ویژگی­هایی که در مقالۀ حاضر به تفصیل به آنها خواهیم پرداخت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Verb system in Kalāsuri dialect

نویسنده [English]

  • Changiz Mowlāee
(PhD), University of Tabriz
چکیده [English]

The verbal system of Kalāsuri dialect has some peculiarities and characteristics that put it in contrast with Persian language and other Iranian southwestern dialects. In some cases, they, even, make it distinct from relative dialects such as Harzani, Tāleshi, Tākestani, Chālestani, Eshthārdi, Sagzāri, etc. The above mentioned dialects constitute the northwestern branch of the Iranian languages which are probably all descended from ancient Āzari. Some of these characteristics that seem to be important in language studies could be mentioned here: firstly, in the verb system of this dialect, the present stem has been subjected to gradual decline and accordingly some present verb forms are constructed from past stem. Secondly, the indicative present and past progressive are constructed from infinitive. Thirdly, the intransitive simple past and present perfect are the same in form, but they are just distinguished by accent, and finally the present participle is used as future stem. These issues and some other peculiarities would be discussed in this article in detail f the »C« prescription over the other three versions. Considering the kinship probability of the prescriptions »Hat«, »Kar«,»Mi«, the readings that are selected based on the text sameness of these prescriptions are problematic.
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian Dialects
  • Ancient Āzari
  • Iranian Northwestern dialects
  • Kalāsuri Dialect
  • verb system
ابوالقاسمی، م. 1373. ماده­های فعل­های فارسی دری، تهران: ققنوس.
ــــــــــــــ . 1375. دستور تاریخی زبان فارسی، تهران: سمت.
اصغری، ا. 2008.  گویش تاتی کلاسور، پایان­نامۀ دکتری، رشتۀ ایران­شناسی، دانشگاه ایروان، ایروان.
مرتضوی، م. 1341. «فعل در زبان هرزنی»، نشریۀ دانشکدۀ ادبیات تبریز، س14، (4): 453-488.
ــــــــــــــ . 1342. «فعل در زبان هرزنی»، نشریۀ دانشکدۀ ادبیات تبریز، س15، (1): 61-96.
یارشاطر، ا. 1354. «آذری»، دانشنامۀ ایران و اسلام، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
Gershevitch, I. 1954. A Grammar of Manichean Sogdian: Oxford.
Henning, W.B. 1954. »The Ancient Language of Azerbaijan«, Transactions of the Philological Society: 157-177.
Hübschmann, H. 1897. Armenische Grammatik: Leipzig.
Yar-Shater, E. 1969. A Grammar of Southern Tati Dialects, Mouton: Paris.
___________ . 1988. »Azerbaijan, vii.  The Iranian Language of Azerbaijan«, in Encyclopædia Iranica, Vol. 3, ed. by E. Yarshater, London and New York.