2024-03-29T14:11:50Z
https://zaban.guilan.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=642
زبان فارسی و گویشهای ایرانی
زبان و گویش
2476-6585
2476-6585
1398
4
1
نظامِ «فعل» در گویشِ «انارکی»: مقولههای «واژمعنایی» و، نظامِ مطابقۀ «انشقاقی»
شادی
داوری
شکوفه
جعفری
خدیجه
رجبی
انارک، از بخشهای شهرستان نائین، در شرق استان اصفهان است. دادههای انارکی حاکیاند که در این گویش، نشانۀ هر سه وجه امری، اخباری و التزامی، یکسان و پیشوندe- است. نشانههای زمان گذشته و نفی در این گویش به ترتیب پسوند-tو پیشوندna- هستند، با این توضیح که زمان گذشته در بسیاری از افعال انارکی، با «نظام مطابقۀ انشقاقی» این گویش نیز رمزگذاری میشود. با این نظام دو شقی و نادر، جایگاه و مقولۀ ساختواژی نشانههای مطابقه نسبت به زمان تغییر میکند، بهطوریکه در زمان حال، صورت پسوند و در زمان گذشته، صورت پیشبست دارند. واکاوی وضعیت حاضر در این گویش از آنرو اهمیت دارد که نشانههای مطابقه، در غالب زبانهای دنیا، وندهای تصریفی هستند و به دلیل اصل «وابستگی» گرایش به کسب آخرین جایگاه در فعل دارند. با وجود این، مشاهده میشود که دادههای انارکی، اصل جهانی «وابستگی» را نقض و مطابقۀ فاعلی را در زمان گذشته با واژهبست و نیز در نزدیکترین نشانه به پایه برقرار میکند.
گویش انارکی
نظام فعلی
مطابقه
نمود
وجه
زمان
2019
03
21
7
28
https://zaban.guilan.ac.ir/article_3548_af32e2a11be4f8198fb903b226fdb79b.pdf
زبان فارسی و گویشهای ایرانی
زبان و گویش
2476-6585
2476-6585
1398
4
1
در جستوجوی مفهوم دستور آموزشی در آموزش زبان دوم؛ مطالعهای تاریخی و روششناختی
محمد جواد
هادی زاده
رضامراد
صحرائی
در 40 سال گذشته اختلاف نظرها و مناقشههای بسیاری پیرامون آموزش دستور در برنامههای آموزش زبان دوم و جایگاه آن در برنامۀ زبانآموزی رخ داده، بویژه طرح دیدگاههای زبانشناسی بر آموزش دستور تأثیر بسزایی گذاشتهاست. برخی رویکردها دستور را هستۀ مرکزی آموزش زبان دوم بهشمار آورده و برخی آن را مهمترین مانع پیشرفت در آموزش زبان دوم دانستهاند. پژوهش حاضر با مروری فشرده و انتقادی بر آرای برخی متخصصان این حوزه، زمینههای پیدایش دستور آموزشی و سیر شکلگیری و تکامل این اصطلاح را بررسی مینماید. در این بررسی به مهمترین ویژگیهای دستور آموزشی ازجمله همراهی صورت، معنا و کاربرد، پیکرهبنیادی، توجه به بازخورد، زبانآموزمحوری و ترکیب روشهای آموزش صریح و ضمنی اشاره شدهاست. این مطالعه نشان میدهد که پیوستار آموزش دستور در زبان دوم از تمرکز افراطی بر آموزش دستور به سمت حذف دستور حرکت کرد و در ادامه براساس پژوهشهای تجربی فراوان، به تمرکز منطقی بر آموزش دستور بازگشت، تمرکزی که از آن بهعنوان دستور آموزشی یاد میشود. امروزه، دستور آموزشی به اعتبار مخاطب خاص، روش تدریس متفاوت و انطباق با برنامۀ درسی و رویکردهای آموزش زبان دوم، گونۀ مستقلی از دستور به شمار میآید.
دستور آموزشی
دستور نظاممند نقشگرا
زبان دوم
آموزش زبان ارتباطی
آموزش تکلیفمحور
2019
03
21
29
45
https://zaban.guilan.ac.ir/article_3545_a2b8e2b2a1932de22628481fc4b73fee.pdf
زبان فارسی و گویشهای ایرانی
زبان و گویش
2476-6585
2476-6585
1398
4
1
نقشِ شاهدهای شعریِ فرهنگها در تصحیحِ بیتهایی از سنایی و مولوی
مجید
منصوری
آوردنِ شاهدهای شعری، از سنّتهای ویژه در فرهنگنویسی فارسی به شمار میرود. این شاهدها با همۀ معایب؛ از بدخوانی و احتمال تصحیف تا واژهسازیهای ناروای فرهنگنویسان، میتوانند گهگاه مصححان را در تصحیح برخی متون یاری رسانند. البته چون ضبط بسیاری از این شاهدها خطاست، مصححان نیز در اکثر موارد چندان به آنها اهمیت ندادهاند، اما با توجه به اینکه فرهنگنویسان قدیم، احتمالاً نسخههایی نزدیکتر به روزگارِ تألیفِ آثارِ کهن در اختیار داشتهاند، از شاهدهای شعری این فرهنگهای لغت، همانند نسخهبدل میتوان استفاده کرد و در تصحیح متون از آنها بهره جُست. در این جُستار بر پایۀ برخی شاهدهای شعری سنایی و مولوی در فرهنگهای لغت و عموماً فرهنگ جهانگیری، پیشنهادهایی برای تصحیح این بیتها مطرح شدهاست.
سنایی
مولوی
شاهد شعری
فرهنگ جهانگیری
2019
03
21
47
61
https://zaban.guilan.ac.ir/article_3508_37e93f8ae402e5fc7d26dfe39a8fc322.pdf
زبان فارسی و گویشهای ایرانی
زبان و گویش
2476-6585
2476-6585
1398
4
1
آموزش واژه به فارسیآموزان عربزبان از طریق متون منظوم در مقایسه با متون منثور
شکرالله
پورالخاص
مهدی
خدادادیان
سجاد
نصیری
ارتباط عمیق ادبیات با لایههای مختلف جوامع و پیوند آن با هویت و میراث فرهنگی، موجب شدهاست از این ابزار نیرومند و جذاب برای گسترش و آموزش زبان نیز بهره بگیرند. در این مقاله به بررسی اثربخشی بهرهگیری از متون ادبی در آموزش واژه به فارسیآموزان عربزبان پرداختهایم. برای این منظور، از فارسیآموزان عربزبان دورۀ پیشرفتۀ مرکز آموزش زبان فارسی دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره) افرادی انتخاب شدند و پیشآزمونی با محوریت سنجش دانش واژگانی مربوط به واژههای جدید به کار رفته در متون پژوهش، در قالب متون منظوم و برگردان نثر آنها در دو گروه مساوی آزمون و گواه برگزار گردید. پس از آن، پسآزمونی برگزار شد. نمرات دو گروه آزمون و گواه در پیشآزمون و پسآزمون با آزمون تحلیل هموردایی بررسی شد. نتایج تحلیل آماری حاکی است اگرچه فارسیآموزان گروه پیشآزمون در پاسخگویی به پرسشهای پسآزمون، عملکرد بهتری داشتهاند، این تفاوت در عملکرد، معنادار نیست و درنتیجه فرضیۀ پژوهش که به کارآمدی و تأثیر بیشتر آموزش واژه به فارسیآموزان عربزبان از طریق متون منظوم در مقایسه با متون منثور تأکید دارد، به اثبات نمیرسد.
آموزش زبان
متون منظوم
متون منثور
آموزش واژه
فارسیآموزان عربزبان
2019
03
21
63
83
https://zaban.guilan.ac.ir/article_3540_ce768be641b1298d5ef96bc9b71becaf.pdf
زبان فارسی و گویشهای ایرانی
زبان و گویش
2476-6585
2476-6585
1398
4
1
ردهشناسیِ ترتیبِ واژهها در دو گونۀ غربی و شرقیِ زبانِ گیلکی
فریار
اخلاقی
پونه
مصطفوی
گیلکی که از شاخۀ شمال غربی زبانهای ایرانی است، دارای دو گونۀ شرقی و غربی است که با هم تفاوتهایی دارند و در مواردی فهم متقابل را دشوار میکند. پژوهش حاضر، در چهارچوب ردهشناسی زبان، به بررسی تفاوتها و شباهتهای این دو گونۀ زبانی از نظر ترتیب واژهها و توالی ارکان جمله و مقایسۀ آنها پرداختهاست. گیلکی رشت نمایندۀ گونۀ غربی و گیلکی لاهیجان نمایندۀ گونۀ شرقی در نظر گرفته شده و بیستوچهار مؤلفۀ ترتیب واژهها در چهارچوب نظری گرینبرگ (1966) با توجه به مؤلفههای همبستگی درایر (1992) و با الگوگیری از دبیرمقدم (1392) جداگانه بررسی و با یکدیگر مقایسه شدهاست. دادههای گویشی با مصاحبۀ مستقیم و ضبط صدای گویشوران گردآوری شدهاست. یافتههای پژوهش حاکی است که دو گونۀ بررسیشده با وجود یکسانی الگوی کلی ترتیب واژهها، در سه مؤلفه با یکدیگر تفاوتهای جزئی دارند؛ «نوع حرفاضافه»، «توالی صفت و مبنای مقایسه»، و «فعل اصلی و فعل کمکی زمان- نمود».
ردهشناسی
ترتیب واژهها
همبستگی
گیلکی لاهیجان
گیلکی رشت
2019
03
21
85
110
https://zaban.guilan.ac.ir/article_3546_5894e5bd62665af14da4e4c226ee5396.pdf
زبان فارسی و گویشهای ایرانی
زبان و گویش
2476-6585
2476-6585
1398
4
1
بررسیِ تطبیقیِ مضامینِ فرهنگی در کتابهای آموزشِ زبانِ فارسی
علی
دانشور کیان
مریم
حسینی لرگانی
زهرا
ابوالحسنی چیمه
مقالۀ حاضر با نگاه آمیختگی زبان و فرهنگ، برآوردی کوتاه از میزان و تأثیر جهتگیری فرهنگی در آموزش زبان فارسی به دیگران را تقدیم میکند و از روش چکلیست بایرام (1993) در سنجش محتوای فرهنگی و بررسی پیوند آموزش زبان با آموزههای فرهنگی سه کتاب زبان فارسی، دورۀ آموزش زبان فارسی و درس فارسی بهره گرفتهاست. در این سه کتاب، فرهنگ بزرگ یعنی عناصری چون تاریخ، موسیقی، ادبیات و هنر ایرانی و فرهنگ کوچک با مؤلفههای اجتماعی همچون رفتار، آداب، نگرش، باور، ارزش و هنجار، بررسی شدهاست. با این روش، به فراوانی تأکید هر یک از کتابهای یادشده بر آموزش صرف زبان با مضامین اجتماعی در چرخۀ زندگی، شامل خانواده، مدرسه و محیط کار از یک سو، و بسامد وقوع مضامین فرهنگی و چگونگی پرداختن به همۀ سطوح آن از سویی دیگر توجه شدهاست.
آموزش
زبان
فرهنگ
آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان
2019
03
21
113
128
https://zaban.guilan.ac.ir/article_3557_fc8a80bcaf1d765ac52436d9f26bcaa9.pdf
زبان فارسی و گویشهای ایرانی
زبان و گویش
2476-6585
2476-6585
1398
4
1
بررسیِ واجهای گونۀ براهوییِ رودبارِ جنوب
فاطمه
شیبانی فرد
زهره
زرشناس
محمد
مطلبی
براهویی، زبانی غیرایرانی و از خانوادۀ زبانهای دراویدی است که محل اصلی رواج آن، کشور پاکستان است اما در ایران نیز گویشورانی دارد. گروهی از براهوییهای ایران با جمعیت کمتر از دو هزار نفر در جنوب کرمان زندگی میکنند که بخشی از آنها در روستای تُممِیری شهرستان رودبار جنوب و بخشی درشهرستان فاریاب ساکناند و علاوهبر براهویی، به فارسی و نیز گویش رودباری که گویش مسلط منطقه است تکلم میکنند. دو قرن مجاورت و همزیستی با بومیان منطقه، باعث به وجود آمدن گونهای جدید از زبان براهویی شدهاست که آن را میتوانیم براهوییِ رودبار جنوب بنامیم. موضوع این مقاله، بررسی واجهای این گونة زبانی، و هدف از آن، استخراج و توصیف آوایی واجها و نیز بررسی و شناخت منشأِ واجهای این گونۀ زبانی است. منطقۀ پژوهش، روستای تممیریِ شهرستان رودبار جنوب است. دادهها به شیوۀ میدانی و با مصاحبه با گویشوران مرد و زن، از سطوح مختلف سنی و تحصیلی گردآوری شدهاست.
زبان براهویی
گونة رودبارِ جنوب
واجشناسی
2019
03
21
129
152
https://zaban.guilan.ac.ir/article_3550_e70c758a75b14c665b7f5027809af581.pdf
زبان فارسی و گویشهای ایرانی
زبان و گویش
2476-6585
2476-6585
1398
4
1
ضرورتِ تصحیحِ انتقادیِ مقدمهالأدبِ زمخشری
علی
نویدی ملاطی
سید اسماعیل
قافلهباشی
سیدعلی
قاسمزداه
پژوهشگران چنانکه باید به مقدمهالأدب زمخشری توجّه نکردهاند. یکی از دلایل این امر، در دست نبودنِ تصحیحی منقّح، روشمند و دقیق از این کتاب است. از اینرو، ضروری است نقایص و ایرادهای چاپهای موجود این کتاب برای تصحیح انتقادی این متن بررسی شود. در این مقاله، به انواع اشکالات دو چاپ موجود (چاپ لایپزیک و چاپ دانشگاه تهران)، در مقدمه، متن و فهارس پرداخته شدهاست؛ اشکالاتی مانند نداشتن مقدمههای تفصیلی دقیق و روشمند دربارۀ مؤلف و اثرش، معرفی ناقصِ دستنویسها، نداشتن روش مشخص در تصحیح متن، ارائه نکردن دقیق نسخهبدلها، ضبط نادرست مداخل و معادلهای آنها در نتیجۀ بدخوانیِ دستنویسها، ارائۀ توضیحات و ریشهشناسیهای نادرست و وجود اشکالات بسیار در تنظیم فهارس عربی و فارسی. علاوهبر اینها، به دست آمدنِ دستنویسهای معتبرتر و کهنتر از دستنویسهای استفادهشده در دو چاپ یادشده، دلیل محکم دیگری بر این ضرورت است.
تصحیح انتقادی
زمخشری
مقدمهالأدب
فرهنگنویسی عربی به فارسی
2019
03
21
153
173
https://zaban.guilan.ac.ir/article_3547_7b8915ca75946e10e36442caa0eb18b8.pdf