TY - JOUR ID - 5334 TI - بررسی معنایی فعلهای وجهی گیلکی (گونۀ سیاهکلی) JO - زبان فارسی و گویش‌های ایرانی JA - PLID LA - fa SN - 2476-6585 AU - صبوری, نرجس بانو AU - شریفی, شهلا AD - دانشیار زبان‎شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. AD - دانشیار زبان‎شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 6 IS - 2 SP - 81 EP - 107 KW - وجهیت KW - فعل وجهی KW - ویژگی‌های معنایی KW - نگاشت معنایی KW - گیلکی سیاهکلی DO - 10.22124/plid.2022.20678.1562 N2 - پژوهش حاضر به بررسی معنایی فعل­های وجهی گیلکی گونۀ سیاهکلی اختصاص دارد. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. تحلیل معنایی این پژوهش در چارچوب پالمر (1997) و بررسی نگاشت معنایی آن براساس چارچوب ناوز (2008) است. در این پژوهش، شش فعل وجهی گیلکی بررسی شده­اند. براساس این پژوهش، به­لحاظ معنایی فعل وجهی va «باید» دارای خوانش هر سه وجهیت معرفتی، تکلیفی و پویاست و vast «بایست» و vasti «بایستی» و صورت حال فعلtonəstan  «توانستن» برای بیان وجهیت تکلیفی و پویا به­کار می­روند. فعل وجهی šay «می­توان، می­شود» برای بیان وجهیت معرفتی و پویا و šast «می­شد» و صورت گذشتۀtonəstan  «توانستن» و هر دو صورت حال و گذشتۀ xastən «خواستن» و rəse:n «رسیدن» برای بیان وجهیت پویا کاربرد دارند. فعل وجهی bo:n «می­شود» برای بیان وجهیت معرفتی و تکلیفی و bəbu «شد» برای بیان وجهیت تکلیفی به­کار می­روند. va «باید» و صورت­های گذشتۀ آن بیانگر درجۀ ضرورت­اند و دیگر فعل­های وجهی بر درجۀ امکان دلالت دارند. برای تکمیل مبحث معنایی، نگاشت معنایی فعل­های وجهی بر روی فضای مفهومی وجهیت نشان داده شده­است. بر این اساس مشخص شد فعل وجهی va  «باید» بر روی محور عمودی فضای مفهومی نشان­دهندۀ وجه ضرورت و بر روی محور افقی این فضا دارای تنوع معناست. همچنین مشخص شد دیگر فعل­های وجهی گیلکی بر روی محور عمودی امکان قرار داشته و نشان­دهندۀ چندمعنایی یا تفاوت معنایی هستند. UR - https://zaban.guilan.ac.ir/article_5334.html L1 - https://zaban.guilan.ac.ir/article_5334_7b15eaec202b26ec6d34e5b34bd42e7a.pdf ER -