دانشگاه گیلان
زبان فارسی و گویشهای ایرانی
2476-6585
2783-5499
1
2
2016
09
22
نسخهشناسی تطبیقی نفثهالمصدور زیدری نسوی براساس فرایند تحلیل سلسلهمراتبی
7
28
FA
محمدعلی
خزانه دار لو
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان
بهروز
سلطانی
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان
behrouz.soltani@yahoo.com
بررسی، مقابله و تعیین میزان صحت، اصالت و ارجحیت نسخ در نسخهشناسی تطبیقی از چالشهای اصلی مصححان است که گاه به دلیل فرایند طولانی مقابله و دشواری جمعبندیِ نهایی معیارها به تساهل میانجامد. تحلیل سلسلهمراتبی، با استفاده از تکنیکهای ریاضی و روانشناسی میتواند مصحح را در تصمیمگیریهای چندمعیاره و رسیدن به منطقیترین هدف یاری برساند. این پژوهش با نرمافزار Expert choice11به بررسی نسخهبدلهای چهارگانۀ تصحیح<em> نفثهالمصدور</em> زیدری نسوی میپردازد. معیارها از توصیههای بنگل و گریسباخ و براساس دستهبندی نسخهبدلهای تصحیح یزدگردی، و مقیاسها و مقایسههای زوجی براساس نظریات کارشناسی بنگل و گریسباخ و معیارهای آنها تنظیم شدهاست. بررسیها نشان میدهد که نسخ چهارگانۀ این تصحیح، حداقل از دو منشأ متفاوت مشتق شده و تحلیلهای سلسلهمراتبی اکسپرت چویس ارجحیت نسخۀ «سی» را نسبت به سه نسخۀ دیگر نشان میدهد. با در نظرگرفتن احتمال خویشاوندی نسخههای «هت»، «کر» و «می»، خوانشهایی که براساس اجماع این نسخ گزینش شدهاند تردیدآمیزند.
فرایند تحلیل سلسلهمراتبی,تصحیح متون,نسخهشناسی تطبیقی,نفثهالمصدور,نسخهبدل
https://zaban.guilan.ac.ir/article_2347.html
https://zaban.guilan.ac.ir/article_2347_f52dc99c417a263d3b271dcd76809564.pdf
دانشگاه گیلان
زبان فارسی و گویشهای ایرانی
2476-6585
2783-5499
1
2
2016
09
22
سرنامهای دوسطحی در زبان فارسی
29
42
FA
بشیر
جم
0000000260852905
استادیار زبان انگلیسی دانشگاه شهرکرد
b_jam47@yahoo.com
<strong>اختصارسازی از فرایندهای مهم واژهسازی است که در آن یک یا چند نویسه جا</strong><strong>نشین</strong><strong> چند واژه یا یک عبارت طولانی میشود. </strong>بهطورکلی به لحاظ شیوۀ تلفظ دو نوع اختصار وجود دارد؛ اختصارهای الفبایی که نویسههای آن تکتک تلفظ میشود، و سرنامها که حروف آن به صورت یک واژه ادا میشود. هدف این پژوهش معرفی و تحلیل چگونگی تشکیل سرنامهای دوسطحی است که ساز و کار ویژه و نوینی از واژهسازی در زبان فارسی ایجاد کرده و کاربردش در سازمانها و نهادهای اجتماعی باب شده و رو به افزایش است. این سرنامها افزون بر اختصار بودن واژهاند و گویای هدف و پیام آن سازمانها. از اینرو، این نوع اختصار، معنی را در دو سطح بیان میکند؛ به عنوان یک سرنام و به عنوان یک واژۀ موجود و معمولی زبان. هدف این پژوهش این است که نشان دهد فرایند تشکیل سرنامهای دوسطحی که موجب یکسانشدن صورت نوشتاری و تلفظ یک واژۀ موجود و یک سرنام میگردد نوعی افزایش معنایی به صورت «چندمعنایی» است.
نشانههای اختصاری,سرواژه,سرنام,سرنام دوسطحی,چندمعنایی
https://zaban.guilan.ac.ir/article_2348.html
https://zaban.guilan.ac.ir/article_2348_53dfef58a1aa041d55390a79b8dea085.pdf
دانشگاه گیلان
زبان فارسی و گویشهای ایرانی
2476-6585
2783-5499
1
2
2016
09
22
فعل در گویش کلاسوری
43
65
FA
چنگیز
مولایی
000000019505667X
استاد فرهنگ و زبانهای باستانی دانشگاه تبریز
cmowlaee@yahoo.com.au
دستگاه فعل در گویش کلاسوری مختصات و ویژگیهایی دارد که آن را در تقابل با زبان فارسی و دیگر گویشهای جنوب غربی ایران قرار میدهد. حتی در مواردی آن را از برخی از گویشهای همخانوادۀ خود، نظیر هرزنی، تالشی، تاکستانی، چالی، اشتهاردی، سگزاری، خیارجی و ... که گروه زبانهای شمال غربی ایران را تشکیل میدهند و احتمالاً جملگی از آذری باستان منشعب شدهاند، متمایز میکند. برخی از این ویژگیها که در بررسیهای زبانی اهمیتی خاص دارند عبارتاند از: زوال تدریجی مادۀ مضارع و بنای اغلب صیغههای مشتق از آن از مادۀ ماضی؛ ساخت مضارع اخباری و ماضی استمراری از مصدر؛ همسانی کامل صیغههای ماضی مطلق و ماضی نقلی لازم و تمایز این دو فعل از جایگاه تکیه؛ کاربرد صفت فاعلی به عنوان مادۀ آینده و دیگر مختصات و ویژگیهایی که در مقالۀ حاضر به تفصیل به آنها خواهیم پرداخت.
گویشهای ایرانی,آذری باستان,گویشهای شمال غربی,گویش کلاسوری,ساختمان فعل
https://zaban.guilan.ac.ir/article_2349.html
https://zaban.guilan.ac.ir/article_2349_f46ab068d7f553eba68e85bde4aa0b95.pdf
دانشگاه گیلان
زبان فارسی و گویشهای ایرانی
2476-6585
2783-5499
1
2
2016
09
22
ساختار موضوعی افعال دومفعولی در کُردی هورامی
67
91
FA
جبار
میرانی
دانشجوی دکتری زبانشناسی همگانی دانشگاه تهران
jabarm40@gmail.com
غلامحسین
کریمی دوستان
استاد زبانشناسی همگانی دانشگاه تهران
gh5karimi@ut.ac.ir
پژوهشگران به مطالعة ساختار موضوعی افعال دومفعولی در زبانهای ایرانی با رویکردهای نوین<br /> زبانشناسی کمتر پرداختهاند. در کُردی هورامی دو دسته از افعال دومفعولی اصلی و ساختهای دومفعولی فرعی وجود دارد. در این پژوهش ساختار موضوعی افعال دومفعولی اصلی از نظر مقولهبندی، آرایش نحوی و بازنمایی معنایی بررسی میشوند. این افعال براساس شواهد نحوی، ساختواژی و معنایی به دو گروه افعال انتقال مالکیت و افعال انتقال مکانی طبقهبندی و توصیف<br /> میگردد. سپس، نمونهای از هر گروه در چارچوب رویکرد برنامة کمینهگرایی/ صرف توزیعی (MP/DM) تحلیل میشود. این مطالعه به اصلاح مقولة الحاقی پایین پیلکانن (2008) برای تبیین ساختار نحوی و سایر ویژگیهای هورامی در رویکرد مذکور میپردازد و شباهتها و تفاوتهای ساختار موضوعی آن دو را از لحاظ مقولهبندی، آرایش نحوی و بازنمایی معنایی بهخوبی تبیین مینماید.
کُردی هورامی,افعال دومفعولی,مقولهبندی,آرایش نحوی,بازنمایی معنایی
https://zaban.guilan.ac.ir/article_2350.html
https://zaban.guilan.ac.ir/article_2350_4ee754c2d31c732f6f402a24156544c4.pdf
دانشگاه گیلان
زبان فارسی و گویشهای ایرانی
2476-6585
2783-5499
1
2
2016
09
22
بررسی و دستهبندی معنایی اجزای کلام زبان فارسی برپایۀ نظریۀ لیبر
93
115
FA
عباسعلی
آهنگر
دانشیار زبانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
ab.ahangar@yahoo.com
ابراهیم
مرادی
دانشجوی دکتری زبانشناسی دانشگاه سیتان و بلوچستان
ebmorady@yahoo.com
لیبر برای دستهبندی عناصر واژی هفت ذرۀ معنایی («ماده»، «پویا»، «وجرا» (وضع/ جایگاه رویدادی استنباطی)، «مکان»، «مقید»، «ساختمند» و «درجهپذیر») و یک اصل به نام اصل همنمایگی ارائه کردهاست. در این نظریه هر عنصر واژی یک اسکلت معنایی (مرکب از یک/ چند مؤلفۀ معنایی و یک/ چند موضوع) و یک بدنۀ معنایی (مجموعۀ اطلاعات گویشور دربارۀ آن عنصر واژی) دارد. اصل همنمایگی موضوعهای عناصر را به هم گره میزند و عنصری مرکب یا اشتقاق به دست میدهد. هدف این پژوهش بررسی و دستهبندی اجزای کلام زبان فارسی برپایۀ نظریۀ معنایی لیبر است. این پژوهش به پیروی از لیبر برپایۀ مؤلفههای «ماده» و «پویا» مقولۀ معنایی ماده/ شیء/ جوهر در زبان فارسی را به چهار گروه و برپایۀ مؤلفههای «پویا»، «وجرا» و «مکان» مقولۀ معنایی موقعیت را به شش گروه و برپایۀ مؤلفههای «وجرا» و «مکان» مقولۀ معنایی روابط را به چهار گروه دستهبندی میکند. نتایج پژوهش نشانمیدهد که در زبان فارسی نیز مقولات نحویِ متفاوت، برای نمونه، فعل و حرف اضافه یا اسم و فعل دارای مؤلفههای معنایی مشترک هستند و دستهبندی معنایی نظریۀ لیبر را تأیید میکنند.
اجزای کلام,اسکلت معنایی,بدنة معنایی,مؤلفة معنایی,مقولة معنایی
https://zaban.guilan.ac.ir/article_2351.html
https://zaban.guilan.ac.ir/article_2351_73cf079cb49b78573ea5147742963948.pdf
دانشگاه گیلان
زبان فارسی و گویشهای ایرانی
2476-6585
2783-5499
1
2
2016
09
22
بیان مالکیت در تالشی
117
136
FA
مهرداد
نغزگوی کهن
دانشیار زبانشناسی دانشگاه بوعلیسینا همدان
mehrdad.kohan@basu.ac.ir
هدف این تحقیق شناسایی انواع ساختهای مالکیت در گویش تالشی براساس چارچوب ردهشناختی آیکنوالد (2013) است. غالباً مواد تالشی مرکزی و جنوبی بررسی شده گرچه گاه به خصوصیات ساختهای مالکیت در تالشی شمالی نیز اشاره گردیدهاست. دادهها نشاندهندۀ استفاده از چهار راهکار همجواری، نشانهگذاری مالک، نشانهگذاری مملوک، و بالاخره نشانهگذاری مالک و مملوک برای رمزگذاری «مالکیت اسمی» است. نکتۀ جالب در تالشی معتبر بودن شمار برای نشانهگذاری مالک است؛ حالتنمای -i به مالک مفرد و حالتنمای -un به مالک جمع متصل میگردد. مشخصۀ دیگر این زبان، وجود شش ضمیر ملکی متمایز است که میتواند جایگزین مالک یا مالکان در مالکیت اسمی شود. در تالشی، ساختهای موجود در «مالکیت محمولی» نیز بسیار متنوع است. بهطورکلی، در نمایش این نوع مالکیت از ساخت وجودی و ساخت ملکی ربطی استفاده میشود. نکتۀ جالب دیگر استفاده از پساضافه/ پیبست râ بعد از مالک در بسیاری از این ساختهاست. این نشانه مانند سایر پساضافهها در این گویش موجب اعطای حالت غیرفاعلی به اسم قبلی (مالک) میشود.
مالکیت,مالکیت اسمی,مالکیت محمولی,ردهشناسی تالشی
https://zaban.guilan.ac.ir/article_2352.html
https://zaban.guilan.ac.ir/article_2352_9990a8a5227e504684027e6effb9e50f.pdf
دانشگاه گیلان
زبان فارسی و گویشهای ایرانی
2476-6585
2783-5499
1
2
2016
09
22
ویژگیهای زبانی و محتوایی دوبیتیهای عامیانة تالشی جنوبی
137
159
FA
فرشته
آلیانی
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان
fereshtealiani@yahoo.com
فیروز
فاضلی
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان
dr_fazeli@guilan.ac.ir
دوبیتی، شعر عامیانة چهارمصرعی، متداولترین قالب شعری ایرانیان است و آن را بازماندة شعر هجایی دورة ساسانی میدانند. دوبیتی از دیرباز با موسیقی همراه بودهاست و این نیز از قدمت آن حکایت دارد. به دوبیتی فهلویات نیز گفتهاند. دوبیتی زبانی عامهفهم، وزنی ساده و ساختاری روان دارد و با احساس، اندیشه و زندگی اقوام گره خوردهاست. از اینرو، با بررسی دوبیتیهای هر قومی میتوان به فضای فکری، روحی، واژگانی و زبانی آن قوم پی برد. در این مقاله، بیستوچهار دوبیتی از مجموعة چهارصد دوبیتیِ جمعآوریشدة بخشی از قوم تالش را از نظر زیباشناختی، زبانی و محتوایی بررسی میکنیم. این دوبیتیها نمایندة تمامیِ دوبیتیهای جمعآوریشدهاند. اغلب دوبیتیها دستمایة موسیقی و آواز بودهاند، از نظر زبانی متحول شدهاند، و واژهها و ترکیبهای قدیمی کمتر در آنها دیده میشود.
شعر عامیانه,دوبیتی,موسیقی,ترانه,تالشی جنوبی
https://zaban.guilan.ac.ir/article_2353.html
https://zaban.guilan.ac.ir/article_2353_ab98efb89593578f16201d7c5eeef050.pdf
دانشگاه گیلان
زبان فارسی و گویشهای ایرانی
2476-6585
2783-5499
1
2
2016
09
22
تأثیر تماس زبانی بر ویژگیهای صرفی و نحوی گویش تاتی رودبار
161
176
FA
راحله
ایزدی فر
0000-0002-5051-4451
دانشآموختۀ دکتری زبانشناسی دانشگاه بوعلیسینای همدان
raheleh.izadifar@gmail.com
تاتی رودبار از گویشهای تاتی است که در بخشهایی از شهرستان رودبار در استان گیلان تکلم میشود. استیلو تاتی رودبار را در گروه تاتیک قرار داده که تمام گویشهای تاتی، تالشی، وفسی، الویری و ویدری را در بر میگیرد اما آنها را در حال تغییر به زبان گیلکی، از گروه زبانهای کرانۀ جنوبی دریای خزر دانستهاست. در این مقاله با ذکر شواهدی از ویژگیهای صرفی و نحوی تاتی رودبار، تفاوتهای این گویش با دیگر گویشهای تاتی و علت تغییر کنونی آن به نفع گویش گیلکی مورد بررسی قرار گرفته است. از میان گونههای تاتی رودبار، گونة جوبُنی برای تحقیق انتخاب شدهاست. روستای جوبُن در دهستان رستمآباد جنوبی در بخش مرکزی شهرستان رودبار در استان گیلان قرار دارد. بررسی دادهها نشان میدهد که این گونه در صرف و نحو با دیگر گونههای تاتی متفاوت است.
تاتی,رودباری,جوبُنی,گیلکی,تماس زبانی,تغییر زبانی
https://zaban.guilan.ac.ir/article_2354.html
https://zaban.guilan.ac.ir/article_2354_050a001d2eb9896e93e355b6135df9df.pdf